?اضطرار می‌تواند باب محبت به خدا را باز کند

? آشنایی با برخی مضامین دلنشین مناجات شعبانیه(۵)

? یکی از جملات بسیار توحیدی و زیبای مناجات شعبانیه در فرازهای ابتدایی این مناجات، این عبارت است: «بِیَدِکَ لا بِیَدِ غَیْرِکَ زِیَادَتِی وَ نَقْصِی وَ نَفْعِی وَ ضَرِّی إِلَهِی» خدایا نقص من و هر منفعت و ضرری که بخواهد به من برسد، همه‌اش به‌دست تو است…

? وقتی از ما بپرسند «کارها دست کیست؟» معمولاً می‌گوییم «همه‌چیز دست خداست» اما چرا این معارف توحیدی در قلب ما-آن‌طور که باید و شاید- جاری نمی‌شود که موجب اشک و مناجات و محبت شدید نسبت به خدا شود؟ چون ما معمولاً به اسباب و علل، خیلی بها می‌دهیم و نقش خدا را فراتر از اسباب و علل و فراتر از نقش خودمان، نمی‌بینیم!

? بلا معمولاً یک وضعیتی را برای انسان پیش می‌آورد که او را در یک بن‌بست قرار می‌دهد و انسان یک‌دفعه‌ای احساس می‌کند، کسی را غیر از خدا ندارد، درحالی‌که ما در اوج رخاء و گشایش هم کسی را غیرخدا نداریم، ما در اوجِ هموار بودن همۀ وسایل و اسباب در کنارمان و در آستانۀ رسیدن به خواسته‌های خودمان، باز هم کسی را غیرخدا نداریم.

? یک‌مقدار باید به میزان دخالت خدا در زندگی‌مان، در هر لحظه نگاه کنیم و اینکه همۀ صحنه‌ها در اطراف ما طوری طراحی شده که متناسب با امتحان‌گرفتن خدا از ما باشد. البته ما باید وظیفه‌مان را نسبت به اسباب و علل انجام بدهیم و اگر ضرری آمد دفع کنیم، یا اگر منفعتی به‌سمت ما آمد-از طرق مشروع- آن را جلب کنیم.

? ما نباید نسبت به اسباب و علل، مطلقاً بی‌توجه باشیم، اما پشت سرِ این اسباب و علل و قوی‌تر از آنها، باید خدا را ببینیم. اگر این حالت در کسی پدید بیاید که فراتر از همۀ اسباب و علل، نقش خدا را ببیند و اضطرار و نیاز دائمی‌اش را به خدا باور کند، حس مناجات در او تشدید می‌شود به‌طوری که بدون بلا هم مضطرِ کمک‌گرفتن از خدا می‌شود و خیلی ملتمسانه می‌تواند با خدا مناجات کند.

? این اضطرار هم قطعاً منافاتی با ادب و منافاتی با عشق و محبت نسبت به پروردگار ندارد، بلکه این اضطرار می‌تواند باب محبت را باز کند و إن‌شاءالله این اضطرار برای ما با کمی تفکر به‌دست می‌آید؛ البته اگر خود خدا کمک کند.

?علیرضا پناهیان
?شرح مناجات شعبانیه - ۹۹.۱.۱۳