س: در مورد محاسبه اعمال و نحوه اين محاسبه توضیح بفرماييد؟

ج: محاسبه معلوم است ديگر. آدم شب كه مي­ خواهد از كار كنار بكشد و بخوابد ببيند صبح تا حالا چه كار كرده است؟ يك حساب اجمالي از كارهایی كه با چشم و گوش و زبان و دست و پا انجام داده استبکند و ببيند در آن گناه بوده است يا نه؟ اگر گناه است استغفار كند و تصميم بگيرد که فردا ديگر انجام ندهد، اگر گناهي نيست سپاسگزاري كند و فردا ادامه بدهد.

امّا مراقبت مهم‌تر از محاسبه است. چون اگر مراقبت نباشد حرام از دست آدم در مي­ رود (انجام می‌دهد). ولی مراقبت نمي­‌گذارد. لذا امام صادق صلوات الله و سلامه عليه فرمودند: سه چيز سيدُ الأعمال است و يا مشكل‌ترين كارهاست[1]، يكي از آن­‌ها را فرمودند: همين مراقبت است. فرمودند: «ذِكْرُ اللَّهِ‏ عَلَى‏ كُلِ‏ حَالٍ»،‌در هر حالي، هر كجا هستي، بيابان، خيابان، در اتاق، بيرون، به ياد خدا باش. فرمودند: نه اينكه شما بگويي «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ فَقَطْ» ، نه، منظورم اين نيست، اگر چه اين هم ياد خداست، امّا آن چيز كه من مي­‌خواهم بگويم آن مقدمه تربيتي دارد، اين نيست. فرمودند: آن اين است، هر وقتي خواستي با چشم نگاه كني، با زبان حرف بزني، با گوش بشنوي، با دست و پا كاري بكني، فوراً ببين حلال است يا حرام؟ اگر ديدي حلال است انجام بده امّا اگر حرام بود تركش كن، اين مراقبت است. اگر دو سه هفته اين­ جوري كار كني آدم مي­‌تواند مسلّط بر اعضاء شود و ديگر از او كار حرام سر نزد. و الّا اگر مراقبت در انجام عمل نباشد آدم طبق عادت معمول عمل می­‌كند از لاي دستش حرام در مي­‌رود آن­ وقت شب بايد با محاسبه آن را گير بياورد، مراقبه كار محاسبه را هم آسان مي­‌كند.

منبع:پرسش و پاسخ از سالک الی الله حضرت آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه/مدرسه علمیه حضرت صاحب الأمر عجل الله فرجه