یکی از امرهای روحانی و رخدادهای شگرف و شگفت انگیزی که در صدر اسلام اتفاق افتاده است ، معراج می باشد . این سفر اعجاز آمیز که عقول بشری از درک آن عاجز است در سایه عبودیت و بندگی خالص نبوی حاصل شده و ریشه ی قرآنی دارد .

معراج پیامبر (ص) هم جسمانی بوده ، و هم روحانی ، و در شب اتفاق افتاده ، در حالیکه در آن شب پیامبر اکرم (ص) همراهانی داشتند . از جمله مشاهداتی که رسول اکرم در آن شب داشتند ، مثل مشاهده نور زهرا و ائمه اطهار و ملکوت زنها و همچنین گفتگوهایی که خداوند با پیامبر داشته ، اینکه رضای الهی را هرگز فراموش ننماید ، به زرق و برق دنیای مادی دل نبندد و دیگر اینکه به یاد فقران و محرومان باشد .

از مواردی که در بعد اخلاقی – تربیتی معراج مورد نظر است مذمت هوای نفس و رزائل اخلاقی و همچنین مذمت عجب و خودپسندی می باشد .

بدین ترتیب ، مسئله معراج واقعیتی است که انسان ها نباید از آن غافل شوند ، و برای دریافت اسرار ابعاد آن پیوسته باید سعی و تلاش نمایند و در این رهگذر ، از کلام خداوند و تفاسیر کمک بگیرند .

عروج به سوی خدا ، یکی از امرهای روحانی و مختص به کسانی است که روح خدایی خود را از آلودگی پاک داشته و مامن خدا نموده اند و آن را در جایگاه واقعی اش قرار داده اند .

طاهره حسن آبادی – فارغ التحصیل

پاسخ قرآن به آمرین به معروف و ناهین از منکر  ؛

امر به معروف و نهی از منکر ،  واجب فراموش شده ،

گردآورنده : آمنه شریعتی ، معاون فرهنگی مدرسه علمیه کوثر س)

گفتم : این همه بلا در دنیا چرا ؟

گفت ظهر الفساد فی البر و البحر بما کسبت ایدی الناس روم /41 ؛ فساد ، در خشکی و دریا به خاطر کارهایی که مردم انجام داده اند ، آشکار شده است .

گفتم : بیماری های جدید و بلاهای تازه پیدا شده .

گفت : و ما اصابکم من مصیبه فبما کسبت ایدیکم و یعفو عن کثیر شوری /30 ؛ هر مصیبتی به شما رسد به خاطر اعمالی است که انجام داده اید ، و بسیاری را نیز عفو می کند !

گفتم : اگر بخواهیم جلو بلاها را بگیریم چه باید کرد ؟

گفت : فادعوا الله مخلصین له الدین . غافر / 14 ؛ (تنها ) خدا را بخوانید و دین خود را برای او خالص کنید .

گفتم : خیلی دعا می کنیم ، ولی گناه و فساد ( در جامعه )  مانع اجابت دعا است ؟

گفت : و امر بالمعروف و انه عن المنکر . لقمان /17 ؛ و امر به معروف و نهی از منکر کن .

گفتم متاسفانه عده ای در دولت و ملت وظیفه ( امر به معروف و نهی از منکر ) را به گردن هم می اندازند .

گفتم : ولا تزر وازره وزر اخری . انعام /164؛ هیچ گنه کاری گناه دیگری را متحمل نمی شود .

گفتم : یکی از اهداف قیام امام حسین (ع) امر به معروف بوده ، آیا پیامبر اکرم (ص) هم به آن تاکید فرموده ؟

گفت : یامرهم بالمعروف و ینهاهم عن المنکر . اعراف /157 ؛ آن ها را به معروف دستور می دهد و از منکر باز می دارد .

گفتم : اگر همه مسئولان یک پارچه تقوای الهی را پیشه خود می کردند چه می شد ؟

گفت : الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاه و اتوا الزکاه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر . حج/41 ؛ همان کسانی که که هر گاه درزمین به آن ها قدرت بخشیدیم ، نماز را برپا می دارند و زکات می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند .

گفتم : مردم چه نقشی دارند ؟

گفت : والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر .آل عمران /104 ؛ باید از میان شما ، جمعی دعوت به نیکی و امر به معروف و نهی از منکر کنند .

گفتم : ظابطین امر به معروف و نهی از منکر با ریشه های فساد چه باید بکنند ؟

گفت : انما جزا الذین یحاربون الله و رسوله و یسعون فی الارض فسادا ان یقتلوا او یصلبوا او تقطع ایدیهم و ارجلهم من خلاف او ینفوا من الارض ذلک لهم خزی فی الدنیا و لهم فی الاخره عذاب عظیم . مائده / 33 ؛ کیفر آن ها که با خدا و پیامبرش به جنگ بر می خیزند ، و اقدام به فساد در روی زمین می کنند ، ( و با تهدید اسلحه ، به جان و مال و ناموس مردم حمله می برند ) فقط این است که اعدام شوند ؛ یا به دار آویخته گردند ؛ یا ( چهار انگشت از ) دست ( راست ) و پای ( چپ ) آن ها ، به عکس یکدیگر بریده شود و یا از سرزمین خود تبعید گردند . این رسوایی آن ها در دنیاست و در آخرت ، مجازات عظیمی دارند .

گفتم اصحاب سبت به خاطر سرکشی و تکبر در مقابل پیامبرشان که آن ها را از ماهی گرفتن روز شنبه نهی کرده بود ، به چه بلایی دچار شدند ؟

گفت : فلما عتوا عن ما نهوا عنه قلنا لهم کونوا قرده خاسئین . اعراف / 166 ؛ ( اری ) هنگامی که در برابر آن چه از آن نهی شده بودند سرکشی کردند ، به آن ها گفتیم : به شکل میمون هایی طرد شده در آیید !

گفتم : کسانی که گناه نمی کردند اما امر به معروف و نهی از منکر هم نمی کردند نجات یافتند ؟

گفت : انجینا الذین ینهون عن السوء و اخذنا الذین ظلموا بعذاب بئیس . اعراف /165 ؛ نهی کنندگان را بدی را رهایی بخشیدیم و کسانی را که ستم کردند ، به عذاب شدیدی گرفتار ساختیم .

گفتم : تمام اوامر خداوند موجب سعادت بشر است . اما خداوند برای سعادت یک جامعه موفق و پویا چه اموری را فرمان می دهد و از چه کارهایی ما را نهی می کند ؟

گفتم : ان الله یامر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربی و ینهی عن الفحشا و المنکر و البغی . نحل / 90 ؛ خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان می دهد و از فحشا و منکر و ستم ، نهی می کند .

گفتم : جامعه در مسیر نامطلوبی را طی می کند . می ترسم در روحیه فرزندانم تاثیر بگذارد .

گفت : و امر اهلک بالصلاه و اصطبر علیها . طه /132 ؛ خانواده خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش .

گفتم : تو همیشه چراغ راه منی در پایان چراغ سعادت دیگری هم نشان ده .

گفت : ما اتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا . حشر /7 ؛ آن چه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید ( و اجرا کنید ) ، و از آن چه نهی کرده خوداری نمایید .

گفتم : از این که ما را هدایت کردی ممنونم .

گفت : والسلام علی من اتبع الهدی . طه /47 ؛ و درود بر آن بر کس باد که از هدایت پیروی

می کند

حضرت صادق(ع) فرمود : به این امت سه ماه داده شده است که به هیچ امتی داده نشده است : ماه های رجب ، شعبان و رمضان . وسائل الشیعه ،ج8،ص25-24 /اقبال الاعمال ، ص154

رسول خدا(ص) فرمود : خدای تعالی در تمام ماه رمضان می فرماید : آیا توبه کننده ای هست که توبه اش را بپذیرند ؟ آیا استغفار کننده ای هست که مورد آمرزش قرار گیرد ؟ همچنین خداوند جل و عز می فرماید: بندگان من ، صبر کنید و بشارت بر شما باد، به زودی به سوی رحمت و کرامت من باز می گردید. بحارالانوار ،ج96،ص119

اللهم انا اهل هذا الشهر الذی شرفتنا به ، و وفقتنا بمنک له حین جهل الاشقیاء وقته ، و حرموا لشقائهم فضله . انت ولی ما آثرتنا به من معرفته ، و هدیتنا له من سنته ، و قد تولینا بتوفیقک صیامه و قیامه علی تقصیر ، و ادینا فیه قلیلا من کثیر .

    بارالها ، ما اهل این ماهی هستیم که ما را بدان شرافت و منزلت بخشیدی ، و به ما توفیق شناخت آن را عطا فرمودی ، در حالی که بدبخت مردمان ، این ایام گران بها را نشناخته ، و به خاطر بدبختی شان از فضل آن بی بهره ماندند .

بارالها ، تو بودی که ما را برگزیدی و به شناخت این ماه توفیق عنایت کردی و به سنت آن راه نمودی . تو بودی که ما را توفیق روزه داشتن و نمازگزاردن ارزانی داشتی ، هر چه ما قصور ورزیدیم و اندکی از بسیار به جای آوردیم .

صحیفه سجادیه ، فرازی از دعای چهل و پنجم

فلسفه حقوق بشر از دیدگاه اسلام     

از دیدگاه فلسفی و حقوقی اسلام ، انسان از آن جهت در میان همه موجودات زمین دارای کرامت ذاتی است که به گفته قرآن ، بشر خلیفه ی خدا بر روی زمین است .

خداوند علاوه بر کرامتی که به انسان داده است حقوقی از قبیل : آزادی ، حق حیات و آرامش را نیز به او عنایت کرده است . داشتن در انسان بدنبال همان کرامت ذاتی است که وجه تمایز میان او و سایر موجودات است .

شاخصه و فرق حقوق بشر اسلامی با حقوق بشر غربی در این است که در غرب انسان همواره محدود و محصور به نژاد ، مذهب ، زبان خویش است در حالیکه اسلام مفهوم حقوق بشر برای انسان از هر نژاد و زبان و مذهبی هم که باشد در بر می گیرد .

فرق دیگر اسلام با غرب در مسئله بشر در این است که اسلام ، فقط انسان را خلیفه و جانشین خداوند بر روی زمین قرار نداده بلکه حتی جزئی ار خانواده خداوند نیز بیان کرده که خداوند رئیس این خانواده بزرگ است و بر این اساس است که بشر همیشه رابطه ی نزدیکی با خداوند دارد ؛

اما دیدگاه غربی معتقئد است که رابطه ی انسان با خداوند بطور کلی قطع است بشر زمانیکه تنها و غریب است می تواند هر عملی چه گناه و ثواب باشد را انجام دهد .

از این رو می توان گفت : تفاوت حقوق بشر غربی با حقوق بشر اسلامی « از زمین تا آسمان است ».

جایگاه حقوق بشر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نگاهی گذرا به اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که الهام گرفته از مکتب اسلام است نشان می دهد که به بهترین وجه حقوق اساسی مندرج در اعلامیه حقوق بشر مورد توجه و تاکید قرار گرفته که ذیلا به آنها اشاره می شود :

1- آزادی

آزادی یکی از مهمترین اصول حقوقی به شمار می آید ؛ و علی رغم اهمیتی که حقوقدانان و قانونگذاران برای آن قایلند ؛ ولی در نوع بیان از آزادی و معانی آن دیدگاههای مختلفی دارند .

آزادی که در اشکال مختلف آن : آزاد بدنیا آمدن ، برده نبودن ، آزادی عقیده و بیان ، آزادی انتخاب شغل ، آزادی انتخاب محل اقامت ، آزادی تشکیل مجامع و انجمن ها و ……

2- تساوی در برابر قانون

تساوی در برابر قانون که مواد دوم و هفتم اعلامیه ی حقوق بشر بدان پرداخته است در اصول متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفاه .

اصل 19 می گوید : « مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ ، نژاد و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود  .»

اصل 107 نیز مقرر میدارد :« رهبر نیز در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است .»

3- منع شکنجه

در خصوص منع شکنجه و رسیدگی عادلانه و منصفانه به دعاوی افراد و منع بازداشت خودسرانه و اصل برائت متهم که در مواد 9،10،11 اعلامیه حقوق بشر مورد توجه قرار گرفته ، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصول روشن و محکمی دارد :

اصل 32 مقرر میدارد :«هیچ کس را نمی توان دستگیر کرد مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می کند . در صورت بازداشت ، موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتبا به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت 24 ساعت پرونده مقدماتی به مراجع صالح قضایی ارسال و مقدمات محاکمه ، در اسرع وقت فراهم گردد ، متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می شود »

4- حق مشارکت در امور کشور

حق مشارکت در اداره امور عمومی کشور و ابتنای قدرت حکومت بر اراده مردم که در ماده 21 اعلامیه از آن سخن رفته است در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به وضوح مورد توجه قرار گرفته است .

اصل 6 می گوید : «در جمهوری اسلامی ایران ، امور کشور باید به اتکای آرای عمومی اداره شود از راه انتخابات ریاست جمهومری ، نمایندگان مجلس شورای اسلامی ، اعضای شوراها و نظایر این ها ، یا از راه همه پرسی در مواردیکه در اصول دیگر این قانون معین گردد .»

5- اهیمت خانواده و زن

انسان به مقتضای خلقت خود ، به شدت علاقمند به حفظ و بقای زندگی خویش است و برای نیل به این تقاضای درونی از هر کوشش و تلاش خوداری نمی کند . بهترین وسیله برای تامین هدف انسان ، ایجاد نسل است ؛ زیرا فرزند جزئی از وجود شخص و تداوم بخش حیات و هستی آدم است و پاسخ به این ندای فطرت با تشکیل خانواده و عهده دار شدن مسئولیت خانوادگی آغاز می شود .

اصل 10 مقرر میدارد : « از آنجائیکه خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است ، همه قوانین و مقررات و برنامه ریزیهای مربوط باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده ، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد » .

اصل 21 می گوید : « دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر را انجام دهد :

1- ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او .

2- حمایت ماد ران بخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت از کودکان بی سرپرست .

3- ایجاد دادگاه های صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده

4- ایجاد بیمه خاص بیوه گان و زنان سالخورده و بی سرپرست .

5- اعطای قیمیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی .

در پایان به یقین می توان گفت که خداوند سبحان انسان را با حق حیات آفریده است و با گوهر شرف آراسته است و با حق آسایش و تکامل و سایر حقوقی که به آن اشاره شد برانگیخته است تا جانشین به حق او در روی زمین قرار بگیرد و قوانین و دستورات الهی را در زمین پیاده کند .

حقوق بشر از بزرگترین الطاف پروردگار به بشر است . در مکتب اسلام ، این حقوق بر عهده انسان مقرر شده است تا علاوه بر حقوق خود از حقوق دیگران نیز دفاع کند و جز بر آستان حق و حقیقت بر هیچ آستانی سر فرو نیاورد .

محقق : عادله مزیدی - طلبه پایه ششم

منبع :

1- حقوق بشر در اسناد بین المللی و موضع جمهوری اسلامی ، نویسنده : حسین مهرپور ، انتشارات اطلاعات تهران

2- حقوق بشر ، نویسنده : اسداله مبشری ، انتشارات اسراء