حضرت علی (علیه السلام) در روایتی با تاکید بر مشورت کردن در امور خطر خودرأیی را گوشزد کرده اند.
امیرالمومنین (علیه الاسلام):
الِاسْتِشَارَةُ عَيْنُ الْهِدَايَةِ وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْيِه
مشورت کردن حقیقت هدایت و راهنمایی است و کسی که به رای خود اکتفا کند، خود را به خطر افکنده است.
منبع:
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ؛ ص506
ﺣﻀﺮﺕ ﺁﻳﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﺸﻜﻴﻨﻰ(ره) ﺣﺪﻳﺜﻰ ﺭﺍ ﻧﻘﻞ ﻛﺮﺩند ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻛﺮﻡ (ص) ﺑﻪ حضرت ﻋﻠﻰ (ع) ﻓﺮﻣﻮدند: ﺍﻯ ﻋﻠﻰ، ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ: ﺁﺭﺯﻭ ﺩﺍﺷﺘﻢ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻫﻔﺖ ﻛﺎﺭ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﺑﺸﺮ ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻢ.
1 ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮﺩﻥ. 2 ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻰ ﺑﺎ ﻋﻠﻤﺎ. 3 ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻭ ﺁﺷﺘﻰ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ
ﻫﻢ ﻗﻬﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ. 4 ﻣﺤﺒﺖ ﻭ ﻧﻮﺍﺯﺵ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﺘﻴﻤﺎﻥ. 5 ﻋﻴﺎﺩﺕ ﻣﺮﻳﺾ ﻧﻤﻮﺩﻥ. 6 ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎﺯﻩ
ﻛﺮﺩﻥ. 7 ﺩﺭ ﻣﻮﺳﻢ ﺣﺞّ ﺑﻪ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻜﻪ ﺁﺏ ﺩﺍﺩﻥ. ﺑﻌﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻛﺮﻡ (ص) ﺑﻪ ﻋﻠﻰ (ع) ﻣﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﻳﺎ
ﻋﻠﻰ ﺩﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻮﺭ ﺟﺪّﻯ ﻭ ﻛﻮﺷﺎ ﺑﺎش.
منبع: کتاب «ﻣﻮﺍﻋﻆ ﺍﻟﻌﺪﺩﻳﻪ»http://www.shahrekhabar.com/cultural/148224942021755
بسم الله الرحمن الرحیم
خبر درگذشت عالم فرزانه مرحوم آیِة الله آقای حاج شیخ محمد واعظ زادهی خراسانی رحمة الله علیه را با تأسف و تأثر دریافت کردم. این روحانی بزرگوار و پرکار و روشنبین از جملهی مردان با همّت و جامعی بود که علوم اسلامی همچون فقه و حدیث و رجال و تراجم را از برترین استاد این فنون یعنی مرحوم آیة الله العظمی بروجردی اعلی الله مقامه فراگرفته و خود در عمر پربرکت خویش به تحقیقات بدیع در آن و نیز علوم قرآنی و تاریخ و کلام پرداخته بود. آثار قلمی و تحقیقی ایشان در برخی از این رشتهها در شمار افتخارات علمی حوزههای علمی شیعه است و مورد استفادهی ماندگار دنیای اسلام خواهد بود انشاءالله. ضایعهی رحلت این عالم جلیل را که در کهنسالی نیز از کار و تلاش علمی باز نماند به فرزندان گرامی و همهی بازماندگان و مستفیدان از دانش و تجربهی ایشان تسلیت عرض میکنم و رحمت و مغفرت الهی را برای ایشان مسألت مینمایم.
منبع:
مرحوم هیکل میگفت وقتی بحران سوریه شروع شد، قبل از اینکه در جریان قرار بگیرم که دیدگاه امام خامنهای
در ایران چیست و میگفت در این منطقه که همهجایش ناامن است، سهم عمدهی امنیت شما، از نگاه من که
از بیرون تحولات را دنبال میکنم، برمیگردد به نقشی که امام خامنهای در هدایت و سکانداری این جریان دارد.
منبع:
به پايين تر از خودت نگاه كن، نه به بالاتر از خويش ، چرا كه اين سبب مى شود نعمتهاى خدا را درباره خودت ، كم مشمارى.
ابوذر : اى رسول خدا ((صلی الله علیه و اله))! مرا توصيه اى كن .
پيامبر: تو را به ((تقوا)) سفارش مى كنم ، چرا كه تقوا در راءس همه كارهاى توست .
ابوذر: باز هم بفرماييد، بيشتر.
پيامبر: بر تو باد قرآن خواندن و ياد خداى متعال ، چرا كه تلاوت قرآن براى تو در آسمانها ((ياد)) است و در زمين ، ((نور)).
تقوا عنوان كلى است ، پرواى از خدا در همه كارها. قرآن خواندن هم ، انس مستمر با آفريدگار و كلام اوست ، كه تلاوت هر روزه ، ((برنامه گرفتن )) از اين منشور بى نظير و جاويدان است . ابوذر قانع نيست ، بيشتر مى خواهد و بيشتر، از اين رو، از حضرت مطالب بيشتر و مواعظ بليغ تر مى طلبد. اين گفتگو ادامه مى يابد:
ابوذر: باز هم بيفزاى ، اى رسول خدا ((صلی الله علیه و اله))!
پيامبر :بر تو باد ((جهاد)) . چرا كه رهبانيت آيين من ، جهاد است .
ابوذر: با زهم بيشتر، يا رسول اللّه ((صلی الله علیه و اله))!
پيامبر : بر تو باد ((سكوت )) ، مگر آنجا كه حرف نيك بگويى ، چرا كه سكوت و خموشى، شيطان را از تو طرد مى كند و در امور دينى هم ياور توست.
اين هم جهاد است ، ليكن در جبهه درونى و در جهاد با نفس . گاهى كنترل زبان و مهار كردن سخنان ، از يك جنگ بيرونى دشوارتر است و قوّتى بيشتر مى طلبد. چه بسيار حرفها كه بى پايه و بى مايه است و خاستگاه نفسانى دارد و وسوسه هاى ابليسى انگيزه آن گفتار است ، پس خموشى گزيدن و رعايت سكوت و كم حرفى ، بستن راه شيطان است .
ابوذر: اى پيامبر، باز هم موعظه ام كن ، و بيشتر!
پيامبر: از خنده زياد بپرهيز، چرا كه دل را مى ميراند و نور چهره را از بين مى برد.
ابوذر: باز هم ، يا رسول اللّه ((صلی الله علیه و اله))!…
پيامبر: به پايين تر از خودت نگاه كن ، نه به بالاتر از خويش ، چرا كه اين سبب مى شود نعمتهاى خدا را درباره خودت ، كم مشمارى .
در احاديث ديگر، اين نكته با تفصيل بيشترى آمده است . در امور دنيايى و برخورداريها و مال و معيشت و زندگى ، بايد به پايين تر از خود نگريست نه بالاتر. چون نظر به پايين تر، سبب مى شود انسان آنچه را هم كه دارد قدر بشناسد و شكرگزار باشد. اما اگر به بالاتر از خود بنگرد و تمتعات و امكانات و رفاه و خانه و حقوق و… ديگران را ببيند، هميشه احساس كمبود مى كند و به دنياطلبى و ((تكاثر)) مى گرايد.
اما در امور اخروى و معنوى ، انسان بايد به بالاتر از خود بنگرد (اين در احاديث آمده است ). به آنكه علم بيشتر، تقواى افزونتر، خلوص و صداقت برتر دارد، و معرفتش بيشتر، اخلاقش نيكوتر و روحياتش والاتر است . اينها قله هاى كمالند. توجه به اين گونه افراد بالاتر از خود، سبب مى شود كه انسان به ضعفهاى اخلاقى و معنوى خود واقف گردد و تلاش بيشتر كند تا به آن قله برسد و به آنچه دارد، قانع نگردد. چرا كه مراتب كمال و معنويت انسان ، تا بى نهايت قابل رشد و فزايندگى است .
ابوذر: اى رسول خدا ((صلی الله علیه و اله)) باز هم بر موعظه هاى خود بيفزاى .
پيامبر: با خويشاوندانت رفت و آمد داشته باش ، هرچند آنها از تو قطع رابطه كنند. بينوايان محروم را دوست داشته باش و با آنان مجالست و همنشينى كن . (قبلاً هم گذشت كه اين كار، سبب زدودن ((تكبر)) مى شود و گُل تواضع را بر شاخه زندگيمان مى شكوفاند.)
ابوذر: يا رسول الله ، باز هم !
پيامبر: حق را بگو، هر چند تلخ باشد!
ابوذر: باز هم ، اى پيامبر!
پيامبر :در راه خدا، از ملامت و نكوهش ملامتگران نترس .))
(راستى ، در تعارض راه خدا و پسند مردم ، كدام يك را بايد برگزيد؟ كسانى از سرزنش و حرفهاى مردم مى هراسند و به همين خاطر، حرف حق را نمى گويند، به وظيفه عمل نمى كنند و از گرفتن يك ((موضع مكتبى )) مى هراسند. اما مرد حق ، در راه خدا از هيچ ملامتى نمى ترسد. ديگران هرچه مى خواهند بگويند، اگر كارشان طبق رضاى خدا باشد، ديگران و حرفهايشان مهم نيست …)
((ابوذر (آخرين سؤ ال ) يا رسول الله ، بيشتر موعظه ام كن !
اى ابوذر!…
آنچه از عيب و مسائل خويش مى دانى ، بايد تو را از پرداختن به ديگران باز دارد و آنچه خود انجام مى دهى ، بر ديگران ستم مكن . در عيب انسان ، همين بس كه از عيوب ديگران آن را بشناسد كه از خودش نمى شناسد…))
در امثال فارسى ما نيز اين گونه سخن زياد است . سير، يك روز به پياز طعنه مى زند كه چه قدر بدبويى !… پياز مى گويد: تو از عيب خود بى خبرى ، از اين رو به عيبجويى ديگران پرداخته اى . و به تعبير ديگر: يك سوزن به خودت بزن ، يك جوالدوز به ديگرى . سبب پرداختن به ضعفها و عيوب ديگران ، آن است كه از عيوب خود بى خبريم و يا فراموش مى كنيم و چيزى را بر ديگران ناروا و زشت مى شماريم كه در خودمان نيز، همانها يافت مى شود. اين خود، عيبى است بزرگ .
ابوذر مى گويد: پيامبر آنگاه دست بر سينه ام نهاد و فرمود:
((اى ابوذر!…
هيچ عقلى ، همچون تدبير و آينده نگرى نيست ،
هيچ تقوا و وَرَعى ، همچون پرهيز از حرامهاى خدا نيست .
و… هيچ افتخار و شرافتى ، همچون ((حسن خلق )) و خوش اخلاقى نيست !))
در اينجا، اين سلسله نور و اين آبشار حكمت ، پايان مى پذيرد. اساسى ترين حكمتها و اندرزهايى كه براى دين و دنيايمان سودبخش است ، توجه به آنها، ما را به فلسفه بلند و ناب هستى و حيات ، نزديكتر مى سازد.
منبع:
مواعظ حضرت رسول صل الله عليه وآله وسلم به ابوذر غفارى.حجت الاسلام جواد محدّثى