شیخ صدوق در کتاب امالی در حدیثی از امام صادق(ع) نقل می کند:
فطرُس، یکی از فرشتگان حامل عرش در انجام وظیفه اش سُستی کرد، بالهایش شکسته و به جزیره ای در زمین تبعید شد. وی ۷۰۰ سال به عبادت خدا مشغول بود تا امام حسین(ع) به دنیا آمد. جبرئیل با هفتاد هزار فرشته جهت تبریک این میلاد به زمین نازل شدند، وقتی از کنار فطرس گذشتند او از علت نزول آنان جویا شد و از آنان خواست تا وی را با خود ببرند. جبرئیل نزد پیامبر(ع) برای وی میانجیگری کرد. با پیشنهاد پیامبر(ص)، فطرس خود را به قنداقه امام حسین(ع) مالید و خداوند بال هایش را بهبود بخشیده و او را به جایگاه اولیه اش بازگرداند.

فطرس پس از بهبودی و عروج به آسمان به رسول خدا خبر از شهادت فرزندش حسین داده و می گوید به جبران این شفاعت، زیارت هر زائر و سلام و صلوات هر سلام دهنده ای را به امام حسین(ع) برساند.[۱]

در برخی روایات از فطرس به نام «عَتیقُ الحسین» یعنی آزاد شده حسین یاد شده است.[۲] گویا این لقب را خودش گذاشته است زیرا در دعایی می گوید:
«مَنْ مِثْلی وَ اَنا عَتیقُ الْحُسَینِ وَ اَبوهُ عَلِی بْنُ اَبی طالبٍ(ع) وَ اُمُّهُ فاطمةُ وَ جَدُّهُ رسول الله صلّی اللّه علیه و آله و سلّم.»[۳] (ترجمه: چه کسی مثل من است، من آزاد شده حسینیم، حسینی که پدرش علی بن ابی طالب و مادرش فاطمه و پدربزرگش رسول خداست.)

پ.ن :

نقد و بررسی

داستان فطرس با ابهاماتی روبروست، از جمله نظریه عصمت فرشتگان با این جریان ناسازگاری دارد، آیت الله جوادی آملی این داستان را نپذیرفته و معتقد است: جریان فطرس به اثبات نیاز دارد؛ زیرا فطرس واژه­ای یونانی است و در دعای سوم شعبان هم فرشته خوانده نشده است. بلکه به این صورت آمده “و عاذَ فُطرُسُ بِمَهدِهِ"؛ یعنی فطرس به گهوارۀ امام حسین(ع) پناه برد. از سوی دیگر سند این دعا هم باید تحقیق شود و میزان اعتبارش به دست آید…[۹]

عصمت فرشتگان
با توجه به آیه ۶ سوره تحریم بعضی قائل به عصمت فرشتگان هستند: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکمْ وَأَهْلِیکمْ نَارً ا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَ ةُ عَلَیهَا مَلَائِکةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَ هُمْ وَیفْعَلُونَ مَا یؤْمَرُ ونَ (ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده اید، خودتان و کسانتان را از آتشی که سوخت آن، مردم و سنگهاست حفظ کنید: بر آن [آتش ] فرشتگانی خشن [و] سختگیر [گمارده شده ] اند. از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچی نمی کنند و آنچه را که مأمورند انجام می دهند.)[ تحریم–۶]
برخی این نظریه را نپذیرفته و معتقدند ظاهر آیه، «یفْعَلُونَ ما یؤْمَرُونَ» نشان می دهد که فرشتگان قدرت بر گناه دارند، اما گناه نمی کنند.[۱۰]
علامه طباطبایی تکلیف فرشتگان را تکوینی می داند نه تشریعی. بنا بر گفتۀ وی، در این قبیل تکالیف تمرد معنا ندارد.[۱۱]
شهید مرتضی مطهری بین فرشتگان تفکیک قائل شده و بعضی از آنان را زمینی می دانسته که تکلیف پذیرند.[۱۲] آیت الله جوادی آملی نیز با پذیرفتن این نظریه، احتمال می دهد فطرس از نوع زمینی فرشتگان باشد که با فرشتگان آسمانی یا اخروی تفاوت دارند.[۱۳]

ترک اولی
برخی نیز نافرمانی فطرس را ترک اولی دانسته اند، بدین معنا که آنان در اجرای دستورات الهی عملی را که دارای اولویت بود رها کرده و به سوی عمل کم اولویت رفته اند، یا انجام عملی را در وقتی و شرایطی که اولویت بیشتری داشته، رها کرده و در شرایط و وقت دیگری به جای آورده اند. بدین جهت مجازات و تنبیه شده اند.[۱۴]

به گفته شهید مطهری داستان فطرس رمزی است از برکت وجود سیدالشهدا که بال شکسته ها با تماس به او صاحب بال و پر می شوند. افراد و ملتها اگر به راستی خود را به گهواره حسینی بمالند از جزایر دور افتاده رهایی می یابند و آزاد می شوند.[۱۵]

پانویس

1) ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۶۶.
2) مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۱۶۴؛ طبری، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۹۰
3) الحسینی المدنی، تحفة الأزهار، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲
9) جوادی آملی، پرسش و پاسخ ها در محضر آیت الله جوادی آملی، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۸۸
10) قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۸۳.
11) طباطبائی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج ۱۹، ص۵۶۲.
12) مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۵۸ش، ج۴، ص۲۸۰.
13) جوادی آملی، پرسش و پاسخ ها در محضر آیت الله جوادی آملی، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۸۸ -۷۸
14) طیب، اطیب القرآن ج۱، ص۵۱۱
15) مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۵۸ش، ج۱۷، ص۵۶۴
16) دانشنامۀ شعر عاشورایی، محمد زاده،ج۱، ص:۱۸۵
17) دانشنامۀ شعر عاشورایی، محمد زاده،ج۲، ص:۱۱۳۱
ویکی شیعه /پایگاه حوزه نت

پیش از آنکه حضرت زهرا علیه السلام به امام حسین علیه السلام باردار شود، جبرئیل بر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم نازل شد و عرض کرد: «پسری برایت متولد می شود که امتت او را پس از تو شهید می کنند؛ و امامت در نسل اوست». آن حضرت خبر ولادت چنین مولودی را به علی وفاطمه علیه السلام اعلام نمود.

[1]. بحارالانوار: ج 23 ص 246، ج 25 ص 254، ج 36 ص 158، ج 43 ص 245، ج 44ص 231، 233، کمال الدین: ج 2 ص 415. اثبات الهداة: ج1 ص 275. عوامل العلوم: ج 17 ص 23. کامل الزیارات: ص 56. اثبات الوصیة: ص 174. کافی: ج 1 ص 464. علل الشرائع: ج 1 ص 206. /پایگاه موسسه گلهای یاس

استاد_حسینی_قمی :

روزی که امام حسین(ع) به دنیا آمده، خدا رحمت کند مرحوم آیت الله العظمی بروجردی گفتند: در جشن ولادت امام حسین(ع) داشتیم گریه می‌کردیم. گفتند: جشن میلاد گریه ندارد. فرمود: این تنها مولودی است که امشب وقتی جبرئیل آمد تبریک ولایتش را گفت، خبر شهادتش را هم داد. همزمان با تبریک ولادت، خبر شهادت را داد و پیامبر خدا هم به فاطمه زهرا خبر داد و مخفی نکرد. حضرت فرمود: فرزندی که می‌خواهد قطعه قطعه شود… پیامبر فرمود: نه! در عوض خدا این پاداش‌ها را به او می‌دهد، نه امام از نسل اوست. شفاء در تربت اوست. صدیقه طاهره عرض کرد: «رضیتُ» راضی شدم.

پایگاه برنامه سمت خدا

 حضرت زهرا علیه السلام به امیرالمؤمنین علیه السلام عرض کرد: یا علی، برای او نامی بگذار، امیرالمومنین علیه السلام فرمود:« هرگز زودتر از رسول خدا دربارۀ نام فرزند تصمیم نمی گیرم». پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به علی علیه السلام فرمود: آیا برای پسرم نامی انتخاب کرده ای؟ عرض کرد: « در نام گذاری او از شما سبقت نمی گیرم، یا رسول الله». حضرت فرمود: من نیز برای اسم مولود پیش از خداوند تصمیمی نمی گیرم. آنگاه جبرئیل نازل شدو گفت: یا محمد، پروردگار بلند مرتبه به تو سلام می رساند و می گوید: علی دربرابرموسی است. فرزند خود را همنام فرزندم هارون قرار ده. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: نام فرزند او چه بود؟ عرض کرد: (شبیر) فرمود: زبان من عربی است. عرض کرد: نام اورا «حسین »بگذار.

[1] بحارالانوار: ج 43 ص 238- 241، ج 101 ص 111. عوالم العلوم: ج 17 ص 20. الخصائص الفاطمیة: ج 2 ص 612. اعلام الوری ج 1 ص 427. الجواهر السنیة: ص 239. /پایگاه موسسه گلهای یاس

هنگامی که وارد شدند، جبرئیل طبق دستور خداوند نخست به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم تهنیت گفت، وسپس تسلیت عرض کرد. حضرت پرسید: آیا امت من اورا شهید می کنند؟ عرض کرد: آری. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: آنان از امت من محسوب نمی گردند؛ زیرا هم من از آنها بیزارم و هم خداوند ازایشان بیزاراست. جبرئیل عرض کرد:«یا محمد، من نیز ازآنان بیزارم».

 آنگاه پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم نزد حضرت زهرا علیه السلام رفت و پس از تهنیت وتسلیت خبرشهادت فرزندش حسین علیه السلام را به او داد. فاطمه علیه السلام با شنیدن سخن پدر گریست، اما پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: حسین را نمی کشند مگر پس از آنکه امامی از نسل اومتولد گردد که نسل امامان هدایت کنندۀ پس ازمن از آن فرزند خواهد بود. امامان پس از من اینانند: علی که هدایت کننده است؛ حسن که هدایت شده است، حسین که یاری دهنده است؛ علی بن حسین که یاری شده است؛ محمد بن علی که شفاعت کننده است؛ جعفربن محمد که منبع خیراست؛ موسی بن جعفر که امین است؛ علی بن موسی که رضا است؛ محمد بن علی که سختکوش دردین است؛ علی بن محمد که مورد اعتماد است؛حسن بن علی که عالم (است)
وآخرین امامان است و عیسی بن مریم پشت سراو نماز می خواند. فرزند حسن بن علی که قیام کننده است.

[1] غایة المرام: ج1ص 148، ج2 ص 186، 263. کتاب الاربعین:ص 363. عوالم العلوم: ج 17 ص 13. مدینة المعاجز: ج 3 ص 432. بحارالانوار:ج 43 ص 248، ج 56ص 184. کمال الدین ج 1 ص 282