حکیم گفت: تهمت زدن به شخص پاک از آسمان ها سنگین تر است، حق گسترده تر از زمین است، دل قانع بى نیازتر از دریاست، حرص و حسد سوزان تر از آتش است، حاجت بردن به پیش خویشاوند هرگاه برآورده نشود سردتر از زمهریر است، دل کافر سخت تر از سنگ است و سخن چین هرگاه کارش آشکار شود خوارتر از یتیم است.
گویند مردى به دنبال حکیمى هفتصد فرسنگ راه را پیمود تا از وى هفت کلمه بیاموزد. چون بر او وارد شد گفت: من خدمت شما آمدم تا از علمى که خدا به شما ارزانى کرده بهره ببرم پس از آسمان و آنچه سنگین تر از آن است، از زمین و آنچه از آن فراخ تر است، از سنگ و آنچه از آن سخت تر است، از آتش و آنچه از آن داغ تر است، از زمهریر و آنچه از آن سردتر است، از دریا و آنچه از آن غنى تر است و از یتیم و کسى که از او خوارتر باشد مرا خبر بده؟
حکیم گفت: تهمت زدن به شخص پاک از آسمان ها سنگین تر است، حق گسترده تر از زمین است، دل قانع بى نیازتر از دریاست، حرص و حسد سوزان تر از آتش است، حاجت بردن به پیش خویشاوند هرگاه برآورده نشود سردتر از زمهریر است، دل کافر سخت تر از سنگ است و سخن چین هرگاه کارش آشکار شود خوارتر از یتیم است.
منبع:
مرحوم آیت الله آقا مجتبی تهرانی درشرح حدیثی از امام صادق (عَلَيهِ السَّلَامُ) به تبیین امور شش گانه ای که منشاء گناهان است اشاره کرده و تصریح نموده است که اين موارد شش گانه سرآمد گناهان هستند؛ نه اين كه موارد ديگر موجبِ گناه نمي‌شود.
رُوِيَ عَنِ الصَّادِقِ (عَلَيهِ السَّلَامُ) قَالَ: إِنَّ أَوَّلَ مَا عُصِيَ اللَّهُ بِهِ سِتٌّ ؛ حُبُّ الدُّنْيَا وَ حُبُّ الرِّئَاسَةِ وَ حُبُّ الطَّعَامِ وَ حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ النَّوْمِ وَ حُبُّ الرَّاحَةِ.
درروايتی از امام صادق(صلوات الله عليه) منقول است كه حضرت فرمودند: سرآمد اموري كه موجب ميشود انسان از فرمان الهي سرپيچي كند و نسبت به خداوند گناه وعصيان كند، شش مورد است. يعني اين شش مورد سرآمد هستند؛ نه اين كه موارد ديگر موجبِ گناه نمي‌شود. اينها غالباً سرآمد هستند. گناهانی كه از انسان سر ميزند، منشأش غالباً يكي از اينها است.
حبّ الدنيا؛
پول دوستي موجب ميشود كه نه حرام سرش بشود نه حلال. لذا موجب عصيان مي شود. دو نوع گناه داريم كه يكي از آنها ترك واجب است؛ خودِ ترك واجب هم گناه است. پول دوستي منشأ گناه ميشود.
حبّ الرئاسة؛
جاه طلبي، رياست طلبي. اين هم منشأ گناهان و معاصی دیگر ميشود.
حبّ الطعام؛
«ابن البطن»، یعنی كساني كه به اسارت شكم ميروند. این هم منشأ گناهان بعدی می‌شود.
حبّ النساء؛
منظور «ابن الفرج» است. مراد از حبّ النساء ؛ شهوت جنسي است از آن طرف، حبّ الطعام به تعبير ما شهوت بطني و شكم پرستي است، از اين طرف هم شهوت جنسي را مطرح میفرماید كه از اين دو تعبير ميشود به «ابن البطن و الفرج». اينها اسيرند و به اسارت شكم و شهوت جنسيشان درآمده‌اند و اين خود منشأ گناه می شود.
حبّ النوم؛
«يعني كساني كه خيلي مقيّدند به خوابيدن. اينها هم به معصيت ميافتند. يك سنخ معاصي هست كه منشأش حبّ نوم و خواب است. صبح نماز صبحش قضا ميشود، براي چه؟ چون مي‌خواهد بخوابد.»
حب الراحة؛
«یعنی راحت طلبي. این هم منشأ یک سنخ از معاصی است.»يك رشته ای وجود دارد كه همه اين شش مورد را به هم پيوسته ميكند و آن «حُبّ» است. «حبّ الدنيا»، «حبّ الرئاسة»، «حبّ الطعام»، «حبّ النساء»، »حبّ النوم»، «حبّ الراحة». همه اینها مثل دانه هاي تسبيحی در یک نخ هستند و آن نخ تسبیح، همین «حبّ دنيا و امور مادّي» است. لذا همه اینها مربوط به هم هستند. متعلّق به اين عالم مادّه است كه انسان را به گناه ميكشاند که اگر این نباشد، هيچ وقت گناه سر نميزند و واجب هم ترك نمي‌شود.
منبع:
بحارالانوار، ج70 ، ص60
نشست هم‌اندیشی علمای شیعه دهلی با حضور آیت‌الله محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب و حجتالاسلام مهدی مهدوی‌پور نماینده ولی فقیه در هندوستان در مرکز فرهنگی اسلامی دهلی برگزار شد.
آیت‌الله اراکی در این نشست طی سخنانی به تبیین رابطه تشیع با وحدت اسلامی پرداخت و گفت: نقش ائمه اطهار(علیهم السلام) در حفظ وحدت، حفظ اصول اسلام و دفاع از قرآن و سنت رسول‌الله نقش بسیار بارزی بوده است.
وی با اشاره به سیره معصومان(علیه السلام) در وحدت اسلامی اظهار داشت: بزرگ‌ترین هزینه در راه تحقق وحدت اسلامی را امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرداخت و بعد از رسول اکرم(صلی الله علیه و اله) اولین پرچمدار وحدت، حضرت علی(علیه السلام) بود.
آیت‌الله اراکی با بیان اینکه سیره ائمه اطهار(علیهم السلام) حفظ وحدت و حفظ اسلام در چهارچوب‌های کلان آن است، گفت: از دیدگاه جامعه‌شناسی اسلامی آنچه جامعه اسلامی را یکی می‌کند و منشأ وحدت است حب و بغض است؛ حب نسبت به یکدیگر و بغض نسبت به دشمنان جامعه را یکی می‌کند. وقتی جامعه‌ای در خشنودی و ناخشنود یکی شدند آن جامعه به وحدت می‌رسد. نتیجه مودت و محبت به اهل‌بیت رسول‌الله(صلی الله علیه و اله) منشأ وحدت در میان امت اسلامی است.
وی با اشاره به اهمیت تشکیل امت واحده اسلامی یادآور شد: تا امت واحده اسلامی شکل نگیرد، ظهور حضرت امام زمان (عج) محقق نمی‌شود. دشمنان اسلام با تشکیل گروههای تروریستی و ایجاد تفرقه در صدد رسیدن به اهداف شوم خود هستند. داعش و گروههای تکفیری دست‌پرورده آمریکا و دشمنان اسلام هستند و مهم‌ترین هدف این گروه‌ها ایجاد تفرقه در بین کشورهای اسلامی است.
آیت‌الله اراکی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره دستاوردهای مقاومت و حزب‌الله لبنان در برابر رژیم صهیونیستی خاطرنشان کرد: حزب‌الله تنها نیرویی بود که توانست با تأسی از آموزه‌های دینی شکست سنگینی به رژیم صهیونیستی تحمیل کند. انقلاب اسلامی به رهبری بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران باعث عظمت دوباره اسلام شد، به عبارت دیگر، انقلاب اسلامی، اسلام و قرآن را در کشورهای اسلامی زنده کرد.
علمای هندوستان با کمترین امکانات به ترویج دین می پردازند
حجتالاسلام مهدوی‌پور سخنران دیگر این نشست با ارائه گزارشی از وضعیت مسلمانان به ویژه موضوع تقریب در شبه قاره هند اظهار داشت: علمای هندوستان با کمترین امکانات از قبیل آب، برق و در شرایط سخت برای ترویج دین تلاش می‌کنند. به واسطه تلاش این افراد است که در مناسبت‌های مختلف و به ویژه ماه محرم همه ساله شاهد برگزاری هزاران مجلس عزاداری در این کشور هستیم.
نماینده ولی‌فقیه در هندوستان با بیان اینکه 4 هزار طلبه علوم دینی در بیش از 94 حوزه علمیه شیعه در سراسر هند مشغول فراگیری علوم دینی هستند، گفت: بسیاری از شیعیان هندوستان از علاقه‌مندان به انقلاب اسلامی، بنیانگذار جمهوری اسلامی و رهبر معظم انقلاب اسلامی هستند.
حجتالاسلام مهدوی‌پور با اشاره به فتنه در عراق، سوریه و یمن یادآور شد: در شرایط فعلی باید بیش از گذشته برای ایجاد وحدت و همدلی تلاش کنیم.
انسجام روحانیت بزرگ‌ترین سرمایه برای حفظ وحدت
منوچهر متکی معاون امور بین‌الملل مجمع جهانی تقریب نیز طی سخنانی در این نشست با بیان اینکه یکی از فتنه‌هایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی توسط دشمنان ایجاد شد ترور شخصیت‌ها بود، اظهار داشت: دشمنان در ابتدای انقلاب متفکران بزرگی همچون شهیدان مطهری، بهشتی، مفتح و شهدای محراب را شهید کردند تا به زعم خودشان با انقلاب مقابله کنند.
وی با اشاره به اینکه نقش روحانیت نقش بی‌بدیلی در انقلاب اسلامی است، گفت: همواره در نهضت‌هایی که در جهان محوریت اسلامی داشت روحانیت پیشتاز بوده است. روحانیت همیشه در همه عرصه‌های وحدت پیشتاز بوده است.
معاون امور بین‌الملل مجمع جهانی تقریب، انسجام روحانیت را بزرگ‌ترین سرمایه برای حفظ وحدت دانست و افزود: این انسجام می‌تواند باعث تقویت وحدت و جلوگیری از تفرقه شود.
وی با تاکید بر مبارزه با گروههای تکفیری خاطرنشان کرد: دولت هند به شدت با تروریسم و تکفیری‌ها مخالف است و بر زندگی مسالمت‌آمیز همه ادیان در کنار هم تأکید دارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه پرده‌های بدعهدی و دروغ‌گویی آمریکا کنار رفته و حقایق عیان شده است، گفت: باید دیوار بی‌اعتمادی ملت ایران نسبت به آمریکا بالاتر رود و مردم هوشیارتر و متحدتر شوند.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی روز چهارشنبه (۲۷ بهمن) در درس خارج خود در مسجد اعظم قم با بیان اینکه باید مراقب هوای نفس باشیم، گفت: گاهی اموال و مقام و امور حرام برای انسان پیش می‌آید و انسان برای به دست آوردن دست به توجیه می‌زند که بدتر از خود گناه است.
وی با بیان اینکه هوای نفس این مسئله را برای انسان زینت می‌دهد، افزود: برخی توجیه می‌کنند که این کار برای اجرای عدالت و کمک به فقرا و … بوده است؛ یعنی هوای نفس گناه را زینت می‌دهد که فرد آن را عبادت بداند در این صورت کمتر هم راه بازگشت برای انسان ایجاد می‌شود، چون فردی که کاری را گناه می‌داند روزی هم توبه و بازگشت خواهد کرد.
این مرجع تقلید با اشاره به بدعهدی و دروغ‌گویی آمریکا افزود: زمانی برخی می‌گفتند بیاید با آمریکا کنار بیاییم و با آنان رفاقت کنیم، زیرا آنان هم آدم هستند و می‌توان با گفت‌وگو مسایل را حل کرد، اما امروز پرده‌ها بالا رفته و معلوم شده اینها پیمان‌شکن هستند و دبه درآورده‌اند.
وی افزود: از پیمان‌شکنی آنان بدتر، دروغ‌گویی است؛ اخیرا گفته‌اند طرفدار درجه یک تروریسم، ایران است در حالی که هیچ کشوری به اندازه ایران با تروریسم مبارزه نکرده و ما دشمن شماره یک مبارزه با تروریسم هستیم.
آیت‌الله مکارم شیرازی اظهار کرد: خودشان معترف هستند که داعش را وارد عراق کردند و در سوریه مورد حمایت قرار دادند و از همه بدتر زادگاه تروریسم که عربستان سعودی است نزدیکترین دوست آنان است.
وی ادامه داد: این‌هایی که تا گلو در طرفداری از تروریسم فرورفته‌اند، دروغ به این بزرگی می‌گویند که ایران اولین طرفدار تروریسم در دنیاست؛ این بی‌حیایی در سیاست مادی نیست؟
این مفسر قرآن عنوان کرد: باید دیوار بی‌اعتمادی بالاتر برود، زیرا یک روز اگر آب‌شان با ما در یک جوی نرود، این دروغ‌ها را می‌بافند؛ از این رو ملت باید روز به روز منسجم‌تر و متحدتر و دشمن‌شناس‌تر باشد.
حجت الاسلام و المسلمین انصاریان در سخنانی گفت:
اهل بیت مرکب از دو واژه ی (اهل) و(بیت) است. این ترکیب در لغت به معنای نزدیکان شخص می باشد.
مصداق این اصطلاح در روایات، امامان دوازده گانه علیهم السلام و حضرت زهرا سلام الله علیهاالسلام، است. بر این اساس اهل بیت، با اصطلاح آل البیت، آل محمد، عترت و ذوی القربی مرادف است؛ گر چه معنای لغوی این واژه ها گسترده تر می باشد.
برای اهل بیت پیامبر چه به عنوان خانواده رسول خدا و چه به عنوان ذوالقربی در قرآن کریم و در احادیث نبوی منقول از سنی و شیعه، مقام و منزلت والایی ذکر شده است.
رهبرانى که هرگز گمراه نمى شوند.
امام علی علیه السلام، اهل بیت را به گونه ای به یارانش معرّفى مى کند تا دست از دامن آنها برندارند و در پرتو آنان راه رستگارى را بیابند، و به دو نکته مهم اشاره مى فرماید؛ نخست، رهبرانى که هرگز گمراه نمى شوند، و دیگر، بخشى از صفات برجسته اصحاب خاص پیامبر صلى الله علیه وآله، را به عنوان سرمشقى بازگو مى کند.
ولایت حقیقى آن است که در همه چیز و در هر حال، سر بر فرمان آن بزرگواران باشد و آنها که تنها در گفتار، یا پاره اى از رفتارهاى فردى و اجتماعى تابع اهل بیت اند موالیان حقیقى نیستند؛ مدّعیانى هستند در لباس موالى!
ایشان مى فرماید: «به اهل بیت پیامبرتان نگاه کنید! از همان سو که آنها گام بر مى دارند، گام بردارید; و قدم در جاى قدمهاى آنها بگذارید! (و بدانید) آنها هرگز شما را از جاده هدایت بیرون نمى برند و به پستى و هلاکت نمى کشانند!».
این سخن، در واقع اشاره به همان حدیث «ثقلین» است که پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) در آن حدیث متواتر، بدان اشاره فرمود که اگر دست از دامان قرآن و اهل بیت برندارید هرگز گمراه نخواهید شد.
تنها وسیله نجات در این دنیاى طوفانى!
در هر جامعه اى افراد افراطى و تفریطى یافت مى شوند؛ افراط گرایان روش پیشوایان راستین را کُند مى شمرند و بر آنها سبقت مى گیرند و جامعه را به تباهى مى کشند و به عکس، تفریط گرایان حرکت پیشوایان را تند مى پندارند و به بهانه حزم و دوراندیشى و احتیاط، از آنها عقب مى افتند؛ هم خود را هلاک مى کنند و هم جامعه را گرفتار نابسامانى.
سخنان امام علی(علیه السلام) هم سو با حدیث معروف نبوى است که فرمود: «مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِى فِیْکُمْ، مَثَلُ سَفِینَةِ نُوح مَنْ رَکِبَهَا نَجَى وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا هَلَکَ». این حدیث که با تعبیرات مختلفى در کتب شیعه و اهل سنّت نقل شده، نشان مى دهد که اهل بیت پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله، که علم و دانش آنها از قرآن مجید و از سنّت رسول خدا، مایه مى گیرد، تنها وسیله نجات در این دنیاى طوفانى اند. همان گونه که هنگام وقوع طوفان نوح هیچ وسیله نجاتى جز کشتى نوح نبود.
در خطبه 87 نهج البلاغه، شبیه تعبیر بالا درباره قرآن هنگام توصیف بندگان خاصّ خدا آمده، که فرمود: «بنده خالص خدا قرآن را پیشوا و امام خود قرار داده؛ هر جا قرآن فرود آید، او بار خویش را همانجا فرود مى آورد و هر جا قرآن منزل کند او آنجا را منزلگاه خویش مى گرداند».
مدّعیانى در لباس موالى!
امامت مسلمین، همواره در اهل بیت خواهد بود؛ چرا که مولای متقیان علیه السلام، دستور پیروی از ایشان، را محدود به زمان معیّنى نکرده است، و مفهوم ولایت این نیست که انسان با دستورات آن بزرگواران گزینشى برخورد کند؛
«به اهل بیت پیامبرتان نگاه کنید! از همان سو که آنها گام بر مى دارند، گام بردارید; و قدم در جاى قدمهاى آنها بگذارید! (و بدانید) آنها هرگز شما را از جاده هدایت بیرون نمى برند و به پستى و هلاکت نمى کشانند!».
بلکه ولایت حقیقى آن است که در همه چیز و در هر حال، سر بر فرمان آن بزرگواران باشد و آنها که تنها در گفتار، یا پاره اى از رفتارهاى فردى و اجتماعى تابع اهل بیت اند موالیان حقیقى نیستند؛ مدّعیانى هستند در لباس موالى!
مولای متقیان از دو اصل مهم در نهج البلاغه پرده بر می دارد:
1- اهل بیت و در راس آنان امیرالمومنین علی علیه السلام از موقعیت صدارت و پیشگامی شرعی در امور دین و دنیا برخوردار بودند. آنان «زمامداران حق…و پیشوایان دین اند…و زبان و گفتارشان راست است.»
2- پیروی از آنان و پذیرش راهنمایی شان، امری لازم بر امت است، بلکه با آنچه رسالت اسلامی بیان می کند، در نهایت روشنی است:
«پس هم چون قرآن، حرمت آنان را در دل نگه دارید و چون شتران تشنه که به آبشخور می روند، به آنان روی آرید!»
و غفلت و فراموشی این اصول و دلایل آن توسط مسلمانان، امری توجیه نشدنی و بهانه ناپذیر است.
منابع:
- نهج البلاغه، خطبه 97و 87
- تفسیر قمى، طبق نقل بحارالانوار، ج 23، ص 130، حدیث 12.
- زمخشری، الكشاف، ج4، ص807
