*ناامید نباشید از رحمت خدا که همانا ناامید نمی شود کسی از رحمت خدا ؛ مگر مردمانی که کافرند به خدا.

(یوسف آیه 87

*  شخصی از امام علی(ع) پرسید: بزرگترین گناه کبیره کدام است؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند: مایوس و ناامید شدن از رحمت الهی.

(میزان الحکمه جلد 3صفحه 462

 * رسول خدا(ص): اگر آنقدر خطا کنید که خطاهایتان به آسمان رسد و سپس توبه کنید، خداوند توبه شما را می پذیرد؛ از درگاه او ناامید نباشید.

( نهج الفصاحه صفحه 231  

 * رسول خدا(ص): گناهکاری که به رحمت خدا امیدوار است از عابد مایوس به درگاه  خدا نزدیکتر است. 

(نهج الفصاحه صفحه 477

*  رسول خدا(ص): خداوند به داود نبی وحی فرمود: ای داود همانطور که کسی نمی تواند جلوی نورافشانی خورشید را بگیرد، همانطور هم کسی نمی تواند جلوی رحمت وسیع من را به بندگانم بگیرد.      

(کلیات حدیث قدسی صفحه 189

«نیتی که باعث بخشیدن گناهان می‌شود»

قائم مقام ستاد اعتکاف با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) مبنی بر اینکه « آنکه از روی اخلاص برای رضای خدا معتکف شود، همین نیت سبب بخشیده شدن گناهانش می‌شود»، تصریح کرد: خداوند متعال در اعتکاف زمینه سلوک معنوی انسان را مهیا کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین محمدباقر تکیه‌ای در گفت‌وگو با ایسنا پیرامون فلسفه اعتکاف عنوان کرد: اعتکاف در لغت از عکوف و به معنای حبس و توقف در یک مکان است، به تعبیر مقام معظم رهبری عکف در اعتکاف اینست که انسان برای رضای خدا حداقل 3 روز در مسجد متوقف شود.

اعتکاف «ام العبادات» است

وی با بیان اینکه پیامبر اسلام(صلی الله علیه و اله) پایه‌گذار سنت اعتکاف در اسلام بوده‌‎اند، ادامه داد: اعتکاف سنت محمدی(صلی الله علیه و اله) است و رسول اکرم(صلی الله علیه و اله) مقید به این سنت بودند، حتی سالی که به دلیل جهاد نتوانستند اعتکاف بجا بیاورند در سال بعد جبران کردند، در سیره‌ی اهل بیت(علیها السلام) نیز تقید و علاقه به این سنت ناب وجود دارد و این نشان از اهمیت بالای اعتکاف دارد.

قائم مقام ستاد اعتکاف گفت: آیت الله جوادی آملی معتقدند، اعتکاف از آنجا که سایر عبادات نظیر مسجدنشینی(که خود مسجدنشینی واجبات و محرماتی دارد که مترتب بر مسجد است)، قرآن خواندن، نماز بجا آوردن، راز و نیاز و مناجات، شب زنده‌داری و … را در خود دارد، «ام العبادات» است.

حجت الاسلام تکیهای با بیان اینکه مقام معظم رهبری تاکید داشته‌اند که در طول این سه روز تمام توجه مومنین به ذات اقدس اله و خلوت با پروردگار باشد، افزود: لازم است که مسئولین اجرایی اعتکاف در کنار برنامه‌های فرهنگی به ایجاد این فرصت خلوت برای معتکفین اهتمام داشته باشند، چراکه الویت خلوت با خداوند متعال است.

خلوت در جمع؛ تفاوت اعتکاف با رهبانیت

وی در ادامه به تفاوت اعتکاف با عبادات دیگر نظیر رهبانیت در مسحیت اشاره کرد و گفت: در اسلام رهبانیت نداریم «لا رهبانیة فی الإسلام»؛ رهبانیت ازلت نشینی و کناره‌گیری از مردم و مبین نوعی از انزوا است در حالی که پایه دیم اسلام بر اجتماع، جامعه و امت اسلامی است، لذا گفته‌اند که اعتکاف در مسجد جامع یعنی مسجدی که محل تردد عموم مردم شهر است، برگزار شود و در عین حال که معتکف باید توقفش برای رضای خدا باشد اما در مسجدی برود که محل تردد است؛ یعنی خلوت در جمع.

اعتکاف عبادت ناب است

قائم مقام ستاد اعتکاف با بیان اینکه اعتکاف عبادت ناب است، اظهار داشت: دشمن تلاش دارد با گسترش و فعالیت فرقه‌ها و عرفان‌های کاذب آنها را سد و معارضی در برابر عرفان ناب اسلامی قرار دهد، اما اعتکاف عبادت ناب است، هیچ انحراف و کجی در آن راه ندارد و همه اعمال در آن مقدس و توحیدی است.

حجت الاسلام تکیه‌ای با اشاره به آیه‌ی 125 سوره بقره « وَ عَهِدْنا إِلی‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ» عنوان کرد: اعتکاف عبادتی است که خداوند متعال با ابراهیم خلیل الله، امام الانبیاء و فرزندش اسماعیل ذبیح الله عهد می‌کند و عهد بالاتر از امر است که خانه کعبه را برای طواف کننده‌ها، اعتکاف کننده‌ها و نمازگزاران پاکیزه و مطهر و مهیا کنند و این امر نشان از جایگاه و اهمی و ارزش اعتکاف دارد.

وی با تاکید بر جایگاه بالای اعتکاف تصریح کرد: همه کسانی که دست اندرکار اعتکاف و خدمتگزار معتکفین هستند، آگاه باشند که به تبعیت از ابراهیم خلیل(علیه السلام) مساجد را آماده می‌کنند و همچنین وظیفه خود را خطیر بدانند و کوتاهی نکنند چراکه خادم اعتکاف باید خود را در قد و قواره ابراهیم نبی ببیند.

ریشه اعتکاف شیعه همراهی با امام است

قائم مقام ستاد اعتکاف در ادامه با بیان اینکه تفاوت اعتکاف شیعه و اهل سنت این است که اعتکاف شیعه اصل و ریشه‌اش « کن مع الامام» است، اظهار داشت: سردمدار اعتکاف ما شیعیان امام است؛ بر اساس اعتقاد و باور دقیق شیعه عالم امام زنده‌ای دارد که سررشته عالم را به دست گرفته است و اعتکاف ما دنباله روی از آن امام است.

حجت الاسلام تکیه‌ای با بیان اینکه گشایش همه امور با فرج است، افزود: سر رشته عبادات و بندگی و شرط مقبولیت عمل به دست امام و معصوم است، و لحظه‌های ناب اعتکاف همانا لحظات توسل به حضرت حجت است.

وی در خصوص اینکه در سه روز اعتکاف به چه اموری باید بیشتر توجه شود، گفت: مقام معظم رهبری تاکید دارند که در این زمان و خلوت ایام اعتکاف به راز و نیازهای امام سجاد(علیه السلام) امام العابدین با حضرت محبوب توجه ویژه‌ای شود، که دعاهای صحیفه سجادیه قله‌های بندگی و اوج راز و نیاز با خداوند متعال است.
قائم مقام ستاد اعتکاف نکته دیگر را توجه و انس با قرآن کریم دانست و اضافه کرد: در این ایام به قرائت و تامل در مضامین قرآن کریم که گفتگوی حضرت حق با بنده‌اش است، توجه شود، همچنین همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند در این سه روز ارتباط خوب و برخورد حسنه اسلامی نصب العین معتکفین باشد و تلاش کنند اخلاق محمدی(صلی الله علیه و اله) را در این مدت تمرین کنند و ان شاءالله در ادامه سال متخلق به اخلاق اسلامی باشند.

وی با تصریح بر اینکه اعتکاف از رویش‌های معنوی انقلاب اسلامی است، گفت: امروز بحمدلله در تمام شهرها به دلیل استقبال و درخواست مردم با کمبود فضای اعتکاف مواجه هستیم که این امر از طرفی مایه مباهات است و از طرف دیگر مسئولیت را بالا می‌برد.

حجت الاسلام تکیه‌ای با اشاره به اینکه ایام اعتکاف برابر با زمانی بالغ بر 69 ساعت می‌باشد گفت: معتکفین با برنامه ریزی وارد این فضا شوند و برای لحظه لحظه این ساعات برنامه داشته باشند که حداکثر بهره را ببرند، هر ساعت از عمر، اصل سرمایه ماست که دارد از دستمان می‌رود، اعتکاف زمان آن است که توجه به وقت و عمر در گذر داشته باشیم.

اعتکاف متبرک به نام و نور ولایت امیرالمومنین است

قائم مقام ستاد اعتکاف با بیان اینکه در رشد اخلاقی اولین گام توبه است، عنوان کرد: شب اول اعتکاف که شب مولود مولا علی(علیه السلام) است، فرصتی برای ورود به توبه است، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) فرمودند « آنکه از روی اخلاص برای رضای خدا معتکف شود همین نیت سبب بخشیده شدن گناهانش می‌شود» یعنی خداوند متعال زمینه سلوک معنوی را مهیا کرده است.

وی با تاکید بر اینکه اعتکاف متبرک به نام و نور ولایت امیرالمومنین است، اظهار داشت: سرمایه عمر ما ولایت امیرالمومنین است، مرحله بعد از معرفت و تبعیت از امیرالمومنین عمل به واجبات و ترک محرمات می‌باشد.

حجت الاسلام تکیه ای در پایان اظهار داشت: روز آخر اعتکاف به نام حضرت زینب(سلام الله علیها) ام المصائب می‌باشد و معتکف با توسل به امام حسین(علیه السلام) که کشتی نجات است ان شاءالله نجات می‌یابد و جزء یاران امام حسین(علیه السلام ) نامشان نوشته می‌شود که این بالاترین فیض در اعتکاف و همه عمر خواهد بود.

مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: آیا خیال کرده‌اید خنده و گریه کم چیزی است؟ این غنچه گل است؛ می‌خندد و وقتی آب به آن نمی‌رسد، می‌گرید.

مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: اما محبت اهل بیت(علیها السلام)؛ وقتی برای اباعبدالله(علیه السلام) گریه می‌کنیم، گریه‌های دیگر کم می‌شود. اگر هم در آنجا بخندی، خنده‌ات از جاهای دیگر کم می‌شود – این قدر بابرکت است. اگر تو را گریاند می‌گریی، اگر هم خوشحالت کرد و چیزی به تو مرحمت کرد که مرور شدی، غم‌های ضدّش – یعنی دنیا –از بین می‌رود.

غم آن طرف، غم این طرف را از بین می‌برد و شادی آن طرف، شادی این طرف را از بین می‌برد. دنیا طبیعت صرف است و شادی و خنده ندارد. اهل مملکت ما هم که گاهی می‌خندند و شاد می‌شوند از برکت ولایت است. والاّ کفّار، خنده و شادی ندارند – هر کس علمش را دارد مطلب را رسیدگی کند. کفّار و کسانی که عوالم بعد از موت و خدا و پیامبر(صلی الله علیها و اله) و ائمه(علیها السلام) را قبول نداشته باشند؛ نه خنده دارند ونه گریه.

آیا خیال کرده‌اید خنده و گریه کم چیزی است؟ این غنچه گل است؛ می‌خندد و وقتی آب به آن نمی‌رسد، می‌گرید. گل‌های باغچه را که آب می‌دهید، سرشار می‌شوند و خودشان را به صاحبشان نشان می‌دهند. آب که به آن ندادند، سرش پایین می‌افتد. روز عاشورا داستان همین بود. وقتی آب نرسید، وقتی که آب دیر شد؛ سرها پایین می‌رفت.

خوشا به حال کسی که یک جام آب به یکی از دوستان اهل بیت(علیها السلام) می‌داد و الان بدهد. آب که می‌دهد، سرشار می‌شوند. حیات بشر اساساً وابسته به آب است؛ هم طبیعتش، هم معنایش و هم حقیقتش، همه آب است. آنها هم که به آسمان و زمین می‌گفتند آب – هم آب معنا می‌خواستند و هم آب ظاهر.

حضرت آدم(علیه السلام) وقتی که خلق شد، در زمین می‌گشت. چون به زمین کربلا رسید دلش گرفت. دل، همراهش بود و سرشار بود و تنها یک غم داشت و آن این که از بهشت، بیرون آمده است. ولی این غم، نه آن غم بود. یک غم غیر عادی آمد و او را گرفت. به صورتی که از بس شدید بود، غم از بهشت بیرون آمدنش از بین رفت. عرض کرد پروردگارا این زمین چیست که وقتی عبور من به آن افتاد این جور شد؟ خداوند فرمود اینجا محلّی است که در آن، فرزند پیامبر آخرالزمان(علیه السلام) را شهید می‌کنند.

اگر می‌خواهی این را در معنا بگیر که آدم به آنجا رسید و اگر می‌خواهی در ظاهر بگیر که به زمین کربلا رسید – هر کدام را می‌گیری بگیر. علی ایّ حال هیچ نبی و ولی در عالم نیامده است الا اینکه هر جا حزن شدیدی او را گرفت، از خدا سوال کرد و کربلا را دید. گفت من یک حسینی(علیه السلام) دارم که فرزند پیامبر آخر الزمان(علیه السلام) است. او به این سرزمین می‌آید. یعنی تمام حقیقت را و دنیا و طبیعت را به اهل عالم، از گذشته و آینده معرفی می‌کند. یا مُوسی صغیرُ هُم یَمیتُهُ العَطَشُ، بچه‌های کوچک او از عطش می‌میرند. وَ کَبیرُ هُم جِلدُهُ مُنکَمِشٌ و بزرگانشان پوست‌هایشان جمع شده است.

کتاب طوبی محبت؛ جلد چهارم - ص 36

مادر حضرت علی(ع) فاطمه، دختر اسد فرزند هاشم است که جزء نخستین زنانی شمرده می شود که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ایمان آورد و پیش از بعثت از آیین ابراهیم پیروی می کرد. همین فاطمه زنی است که سخت مورد احترام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بوده است.

پدر این طفل، عمران معروف به ابوطالب، حامی بزرگوار رسول خدا صلی الله علیه و آله بود.

مدرک حادثه

به دنیا آمدن امیرمؤمنان، علی علیه السلام در درون خانه خدا فضیلتی است که محدّثان شیعه و دانشمندان علم انساب آن را در کتابهای خود نقل کرده اند و در میان دانشمندان اهل تسنن گروه زیادی به این حقیقت، تصریح و آن را یک فضیلت بی نظیر خوانده اند که به نمونه هایی اشاره می شود:

1. محمد مالکی می گوید: «وُلِدَ بِمکَّةَ الْمُشَرّفَةَ داخِلَ بَیْتِ الْحَرامِ فی یَوْمِ الْجُمعَةِ الثَّالِثَ عَشَرَ مِنْ شَهْرِاللّه ِ رَجَبِ سَنَةِ ثَلاثینَ مِنْ عامِ الْفیلِ… وَلَمْ یُولَدْ فِی الْبَیْتِ الْحَرامِ قَبْلَهُ اَحَدٌ سِواهُ، وَهِیَ فَضیلَةٌ خَصَّهُ اللّه تَعالی بِها اِجْلالاً لَهُ وَاِعْلاءً لَمَرْتَبَتِهِ وَاِظْهارا لِکَرامَتِهِ؛(1) علی در داخل خانه خدا در مکه، روز جمعه سیزدهم ماه خدا، رجب سال سی از عام الفیل به دنیا آمد… قبل از او کسی در داخل خانه خدا به دنیا نیامده بود و این ولادت فضیلتی است که خدای بلند مرتبه علی علیه السلام را به آن اختصاص داده است، برای تجلیل او و بالا بردن مرتبه او و آشکار نمودن کرامت و بزرگواری او».

2. حاکم نیشابوری می گوید: «ولادت علی در داخل کعبه به طور تواتر به ما رسیده است.»(2)

تاکنون کسی به این فضیلت دست نیافته است.»(3)

زمینه داریم که به یکی از آنها اشاره می شود: (4)

سعید بن جبیر از یزید بن قعنب نقل نموده که من با عباس بن عبدالمطلب و گروهی از فرزندان عبدالعزّی در مقابل خانه خدا نشسته بودیم که ناگهان فاطمه دختر اسد مادر امیرالمؤمنین که نه ماهه باردار بود و درد زایمان او را گرفته بود، ظاهر شد، «فَقالَتْ رَبِّ اِنّی مُؤمِنَةٌ بِکَ وَبِما جاءَ مِنْ عِنْدِکَ مِنْ رُسُلٍ وَکُتُبٍ، وَاِنّی مُصَدّقَةٌ بِکَلامِ جَدّی اِبْراهِیْمَ الخَلیلِ، وَاِنّهُ بَنی الْبَیْتَ العَتیقَ فَبِحَقِّ الّذی بَنی هذَا الْبَیْتَ وَبِحَقِّ الْمَوْلُودِ الَّذی فِی بَطْنی لمّا یَسَّرْتَ عَلَیَّ وِلادَتی؛(5) پس فاطمه گفت: پروردگارا! به تو و پیامبران و کتابهایی که از طرف تو نازل شده اند، ایمان دارم و سخن جدّم ابراهیم خلیل را تصدیق می کنم؛ او که این خانه عتیق را بنا کرد. پس به حق آن کسی که این خانه را ساخت، و به حق کودکی که در رحم دارم، ولادت این کودک را بر من آسان فرما!»

یزید بن قعنب می گوید: ما دیدیم که خانه خدا از پشت شکافته شد (محل مستجار) و فاطمه داخل خانه شد و ما دیگر او را ندیدیم، و دیوار دوباره به حال اوّل برگشت، به ذهن ما رسید که قفل در خانه خدا را باز کنیم، ولی باز نشد، «فَعَلِمْنا اَنَّ ذلِکَ اَمْرٌ مِنَ اَمْرِ اللّه ِ عَزّوجَلّ؛(6) پس دانستیم که این مسئله کاری است از طرف خدای عزیز و جلیل».

چند روز این مادر و کودک در درون خانه خدا می مانند. راستی در این چند روز مادر چه خورده و چه نوشیده؟ و دیگر نیازهای خویش را چگونه برآورده نموده است؟…

اگر کمترین دقت و تأمّلی در این مسائل انجام گیرد، بی گمان به فضیلت والای این نوزاد و مادر می توان پی برد که چگونه معجزات متعددی به احترام آن دو انجام می گیرد؛ شکافته شدن دیوار خانه خدا و به هم آمدن آن، ماندن چهار روز در درون خانه، پاک بودن نوزاد از آلودگی زایمان وگر نه در درون خانه خدا راه نمی یافت، استفاده از غذای بهشتی و…! خوب است در ادامه گزارش را از زبان فاطمه بنت اسد بشنویم:

وقتی از خانه بیرون آمد، گفت: «اِنّی فُضِّلْتُ عَلی مَنْ تَقَدَّمَنی مِنَ النِّساءِ لاَِنَّ آسِیَةَ بِنْتَ مُزاحِمٍ عَبَدَتِ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ سِرّا فِی مَوْضِعٍ لایُحِبُّ اَنْ یَعْبُدَاللّه َ فِیهِ اِلاّ اضْطِرارا، وَاِنَّ مَرْیَمَ بِنْتَ عِمْران هَزَّتِ النَّخْلَةَ الْیابِسَةَ بِیَدِها حَتّی اَکَلَتْ مِنْها رُطَبا جَنیّا، وَاِنّی دَخَلْتُ بَیْتَ اللّه ِ الْحَرامَ فَاَکَلْتُ مِنْ ثِمارِ اَلجَنَّةِ وَاَوْراقِها[ارزاقها]؛(7) به راستی من بر زنهای پیش از خود برتری یافتم؛ زیرا آسیة دختر مزاحم (همسر فرعون) خدا را پنهانی در جایی عبادت کرد که دوست نمی داشت در آن مکان (یعنی کاخ فرعون) خدا را عبادت کند، مگر در حال ناچاری. و به راستی مریم دختر عمران درخت خشک خرما را با دستش تکان داد تا رطب تازه ای از آن بخورد، ولی من داخل خانه خدا شدم و از میوه های بهشتی و ورقها (یا روزیها)ی آن استفاده بردم.»

مراسم نامگذاری

مولود نورانی که در درون خانه خدا به دنیا آمده و چهار شبانه روز از او و مادرش با غذای بهشتی پذیرایی شده، برای نام گذاریش نیز خدای خانه باید تصمیم بگیرد، نه پدر و مادر و یا پدربزرگ و مادربزرگ. و چنین هم شد، خداوند منّت خویش را بر او کامل نمود و با جملاتی از عالم غیب به گوش فاطمه مادر نوزاد رساند که او را چه نام نهد.

فاطمه بنت اسد می گوید: «فَلمّا اَردْتُ اَنْ اَخْرُجَ هَتَفَ بی هاتِفٌ یا فاطِمَةُ سَمّیهِ عَلیّا فَهُوَ عَلِیٌ وَاللّه ُ الْعَلِیُّ الاَْعْلی یَقُوْلُ: اِنّی شقَقْتُ اِسْمَهُ مِنْ اِسْمی وَاَدّبْتُهُ باَدَبی وَوَقَفْتُهُ عَلی غامِضِ عِلْمی وَهُوَ الَّذی… یُؤذِّنُ فَوْقَ ظَهْرِ بَیْتی وَیُقَدِّسُنی وَیُمَجِّدُنی فَطُوبی لِمَنْ اَحَبَّهُ واَطاعَهُ وَوَیْلٌ لِمَنْ اَبْغَضَهُ وَعَصاهُ؛(8)پس هنگامی که خواستم [از کعبه] خارج شوم، هاتفی [از غیب] مرا ندا داد: ای فاطمه [او را] به نام علی نام گذاری کن! پس او علی است و خدای علیّ اَعْلی است که می گوید: به راستی، اسم او را از اسم خودم جدا ساختم و او را به ادب خود پرورش دادم و او را بر پیچیدگیهای علم خود آگاه ساختم و او کسی است که… بر بام خانه من اذان خواهد گفت و مرا تقدیس و تمجید خواهد نمود. پس خوش به حال کسی که او را دوست بدارد و اطاعتش کند و وای بر کسی که او را دشمن بدارد و نافرمانی کند.»

آن گاه فاطمه بنت اسد روی به خانه نهاد. شخصی به سرعت خود را به ابوطالب و خانواده او رساند و بشارت ولادت علی علیه السلام را داد. همه خانواده که در پیشاپیش آنها محمد مصطفی صلی الله علیه و آله قرار داشت، به استقبال فاطمه و نوزادش آمدند، محمد مصطفی صلی الله علیه و آله نوزاد را در بغل گرفت و زبان خویش را در دهان او قرار داد و اذان و اقامه در گوش او خواند. آن گاه ابوطالب شتران زیادی را به عنوان ولیمه این نوزاد قربانی نمود و تمام مردم را نیز دعوت نمود؛ به این صورت که اوّل هفت بار خانه خدا را طواف نمایند، آن گاه داخل خانه ابوطالب روند و بر علی علیه السلام سلام نمایند.(9)

راز ولادت

آنچه مهم و ضروری است که جامعه اسلامی، اعم از شیعه و سنی به آن توجه نمایند، راز و فلسفه این ولادت در درون خانه خداوند و کعبه است. مریم با آن عظمت که به تصریح قرآن معصومه است و فرزند او از پیامبران اولوالعزم بود، وقتی درد زایمان او فرا می رسد، به او دستور داده می شود که محراب و عبادتگاه را ترک گوید و به نقطه دوردستی پناه برد؛(10) چرا که اینجا عبادتگاه است، نه زایشگاه؛ ولی فاطمه بنت اسد را به درون مقدس ترین عبادتگاه، یعنی کعبه فرا می خوانند و با معجزه دیوار شکافته می شود و در برخی منابع آمده که به فاطمه بنت اسد الهام شد که وارد خانه کعبه گردد.(11)

تحلیل حادثه

روی علی است قبله این دل حق پرست ما کوی علی است منزل و جایگه نشست ما
بوی علی است باعث حال خراب و مست ما سوی علی است هر زمان به التماس دست ما

اگر به روایات امامت و ولایت ائمه اطهار علیهم السلام مخصوصا امیرمؤمنان علیه السلام دقّت شود، در می یابیم که اساسی ترین شرط توحید، ولایت امامان معصوم است؛ چنان که در حدیث سلسلة الذهب و دهها حدیث دیگر به آن تصریح شده است که کلمه توحید دژ نفوذناپذیر الهی است، به شرطی که ولایت و امامت امامان در کنار آن باشد.(12) این از نظر فکری و اعتقادی، و امّا از نظر رفتاری و عمل نیز اساسی ترین شرط قبولی اعمال، پذیرفتن امامت علی علیه السلام و فرزندان اوست.

امام باقر علیه السلام فرمود: «هر کس به خداوند عزّتمند تقرّب جوید با عبادتی که تلاش خود را در انجام آن به کار برد، ولی امامی نصب شده از جانب خداوند برای او نباشد، تلاشش پذیرفته نمی شود و گمراه و سرگردان خواهد بود، و خداوند نیز اعمال او را دشمن می دارد.»(13)
(14)

خداوند زاده نشده و دارای فرزند نیز نمی باشد، ولی یک امر را نمی توان انکار کرد و آن اینکه صدای گریه نوزاد از خانه خدا به گوش رسیده است.

ولادت علی علیه السلام در درون خانه خدا رمز و رازش این است که بدانیم قلب خانه خدا و توحید را ولایت و امامت علی تشکیل می دهد. در منابع روایی اِشاراتی به این مطلب شده است، از جمله:

1. در ذیل جملاتی که فاطمه بنت اسد در لحظه خروج از خانه خدا شنید، می خوانیم: «فَطُوبی لِمَنْ اَطاعَهُ وویلٌ لِمَنْ اَبغَضَه وَعَصاهُ؛(15) پس خوش به حال کسی که او را دوست بدارد و اطاعتش کند و وای بر کسی که او را دشمن بدارد و نافرمانی کند.» قبلاً اشاره شد جملات فوق راز ولادت علی علیه السلام را در درون کعبه این می داند که مردم مطیع و فرمانبر او گردند و از امامت و ولایت او سرپیچی نکنند.

2. در دعوت نامه ابوطالب از مردم برای ولیمه حضرت علی علیه السلام می خوانیم: «وَقالَ هَلُمُّوا وَطَوِّفُوا بالبَیْتِ سَبْعا وَادْخُلُوا وَسَلِّموا عَلی عَلیٍّ وَلَدِی؛(16) گفت: مردم! بیایید و هفت بار دور خانه طواف کنید، [آن گاه] داخل [خانه من] شوید و بر فرزندم علی سلام کنید.»

این سخن به این رمز که علی علیه السلام امام و رهبر آینده شماست، اشاره دارد.

3. امام باقر علیه السلام فرمود: «اِنَّما اُمِرَ النّاسُ اَنْ یَأْتُوا هذِهِ الاَحْجارَ فَیَتَطَوّفُوا بِها، ثَمَّ یَأْتُونَنا فَیُخْبِروُنا بِوِلایَتِهِمْ وَیَعْرِضُوا عَلَیْنا نُصْرَتَهُمْ؛(17) همانا به مردم دستور داده شده است که بیایند و این سنگها (کنایه از کعبه) را طواف کنند. سپس نزد ما (امامان) آیند و خبر ولایتشان را [نسبت به ما] اظهار نمایند، و یاری شان را نسبت به ما عرضه دارند».

نتیجه آنکه راز ولادت امیرمؤمنان علیه السلام در درون خانه کعبه این است که مردم در حال نماز رو به کعبه باشند و صورت دل را به سوی امامت امامان معصوم و در رأس آنها امیرمؤمنان داشته باشند و هرگز از یاد نبرند که علی در درون خانه توحید جا دارد.
من ار به قبله رو کنم به عشق روی او کنم اقامه صلات را به گفتگوی او کنم
گر از وطن سفر کنم سفر به سوی او کنم زحج و بیت بگذرم طواف کوی او کنم
کز احترام مولدش حرم شده است محترم در این ولا بگو نعم که هست اعظم نعم

* * *
الا که رحمت آیتی زرحمت علی بود همه کتاب انبیا حکایت علی بود
بهشت و هر چه اندر او عنایت علی بود اجلّ نعمت خدا ولایت علی بود.(18)

پی نوشت ها:

1. الفصول المهمة، ص12 ـ13؛ بحارالانوار، ج35، ص8.

2. مستدرک حاکم، ج3، ص483.

3. شرح قصیده عبدالباقی افندی، ص15.

4. مروج الذهب، ج2، ص349؛ شرح الشفاء، ج1، ص151؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج1، ص306 ـ 310.

5. بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، ج35، ص8، حدیث 11؛ ر.ک: خصائص امیرالمؤمنین، للشریف الرضی، ص39؛ الغدیر، علاّمه امینی، ج6، ص22.

6. همان.

7. بحارالانوار، ج35، ص8.

8. بحارالانوار، ج35، ص9، ذیل حدیث 11.

9. بحار، ج35، ص18؛ اعلام الهدایه، ج2، ص50.

10. مریم/22 ـ 23.

11. سنة الهدایة، ص129.

12. ر.ک: توحید صدوق.

13. اصول کافی، ج1، ص183.

14. بحارالانوار، ج27، ص194؛ ر.ک: مناقب خوارزمی، ص28.

15. بحار، ج35، ص8، ذیل حدیث 11.

16. همان، ص18؛ ذیل حدیث 14.

17. عیون اخبارالرضا، ج2، ص262، حدیث 29 و 30.
18. فؤاد کرمانی.

امیر المومنین علي ( عليه السّلام ) در روایتی، چگونگی عبادت خالصانه و محض براي خد ا را بیان فرموده اند.
 
 
  متن حدیث را از کتاب غررالحكم  منتشر می کند .

 قال الامام علي  عليه السّلام   : العبادةُ الخالصةُ ان لا يَرجُوَ الرَّجُلُ الاّ ربَّه و لا يخافَ الاّ ذنبَهُ.

امام علي (عليه السّلام ) فرمودند: عبادت خالصانه و محض براي خدا آن است که انسان به هيچ كس جز پروردگارش اميد نداشته باشد و از هيچ چيز جز گناه خود نترسد.

«غررالحكم، ص 199