یکی از واژه هایی که در کتب دینی، خصوصا قرآن کریم و نهج البلاغه، خیلی بر آن تکیه شده است، واژه ی «تقوا» است. که پیامدهای دنیایی واخروی بسیاری را به همراه دارد.

اگر از معنای این واژ ه بخواهیم سوال بپرسیم، که «تقوا» به چه معناست؟جوابی که غالبا از افراد می شنویم این است که تقوا به معنای پرهیزکاری و دوری از گناه ویا  ترس از خدا وغیره است.

با مروری بر کتاب شریف نهج البلاغه، به این مطلب خواهیم رسید که تقوا، یک نیرو ی روحانی است که با تمرین وممارست برای شخص با تقوا حاصل می شود. به گونه ایی که انسان با این نیرو دیگر به سمت معصیت نخواهد رفت.

نیرویی که این قدرت را دارد که انسان را به سمت ارزشهای متعالی کشانده؛و او را از پستیها والودگیها برهاند. بنابراین شاید بتوان گفت: پرهیزکاری و حفظ نفس و…، مقدمه ایی برای تقوا واین نیروی روحانی است.

(عِبَادَ اللَّهِ إِنَّ تَقْوَى اللَّهِ حَمَتْ‌ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ مَحَارِمَهُ وَ أَلْزَمَتْ قُلُوبَهُمْ مَخَافَتَهُ حَتَّى أَسْهَرَتْ لَیَالِیَهُمْ وَ أَظْمَأَتْ هَوَاجِرَهُم‌ فَأَخَذُوا الرَّاحَةَ بِالنَّصَبِ وَ الرِّیَّ بِالظَّمَإِ …)

بندگان خدا، تقواى الهى؛ اولیاء خدا را از دچار شدن به حرامها باز داشت، و دلهایشان را ملازم ترس از خدا کرد، تا جایى که آنان را به شب زنده‌ دارى واداشت، و در گرماى روز موفق به روزه نمود، پس راحتى فردا را با سختى امروز، و سیراب شدن فردا را با تشنگى امروز بدست آوردند.(نهج البلاغة للصبحی صالح/ص169)

چگونه می توانیم  این حالت روحانی را در خودمان ایجاد کنیم؟

ما در طول روز خیلی کارها را انجام می دهیم، باید برای ما مهم باشد که تمام این کارها و رفتارهایی که از ما سر می زند، هر کدام به حسب خودش می تواند دارای تقوا باشد.

اگر شخصی بخواهد به این نیروی روحانی دست پیدا کند، باید در تمام ابعاد زندگییش، در حال تمرین باشد تا این حالت روحانی را حاصل، و سپس حفظ کند.زیرا تقوا صفتی نیست که تک بعدی یا دو بعدی یا…باشد؛بلکه برای حاصل شدن این صفت، لازم است که در همه ی ابعاد زندگی مراقب  اعمال ورفتار خودباشیم.

شایدافراد ی هستند که خود را مذهبی ومتدین بدانند و در نمازشان، رکوع و سجده ی طولانی داشته باشند، اما غافل از اینکه در بسیاری از ابعاد دیگرزندگی، لغزش داشته وحدود الهی را مراعات نکنند. شاید بر اساس تنگ نظری و توجیهات خودشان، درامانت خیانت کنند، تو خانواده بد اخلاق و تند خو باشند، در محل کار، رعایت حال همکارش  نکنند و یا خیلی راحت به دیگران بهتان ببندند.

ممکن است یک خانمی اهل مسجد و حجاب باشد، ولی برخوردش با یک شخص تازه مسجدی و کم حجاب، به گونه ایی باشد که باعث شود آن جوان برای همیشه از مسجد منزوی شود. که همه ی این رفتارها که از ما سر می زند،عین بی تقوایست. وباعث از بین رفتن دیگر اعمالمان می شود.

رسول خدا فرمودند: ( من لم یکن له ورع یصدّه عن معصیة اللَّه إذا خلا لم یعبا اللَّه بشی‌ء من عمله).هر کس نداشته باشد تقوائى که در خلوت او را از معصیت  باز دارد، خدا هم باعمال او اعتنا نخواهد کرد.( نهج الفصاحة /ص725).

بنابراین اگر کسی بخواهد خود را متصف به صفت تقوا کند و به مقام متقین برسد،  لازم است که  تمام اعمالش را مراقبت و مواظبت کند.وشاید معنی آیه شریفه  که می فرماید: (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِه‌…) نیز همین باشد.(آل عمران/102)

لذا در روایت است که امام صادق علیه السلام می فرمایند: حق تقوا این است که پیوسته اطاعت فرمان خدا کنى، و هیچگاه معصیت ننمایى، همواره به یاد او باشى، و او را فراموش نکنى، و در برابر نعمتهاى او شکرگزار باشى و کفران نعمت او ننمایى‌.(تفسیر نمونه ذیل آیه شریفه؛ به نقل از معانی الاخبار)

بر اساس آیات قرآن کریم ، اگر اعضای خانواده ایی از عقاید پاک و کردار صالح بر خوردار باشند ، می توانند در قیامت کنار یکدیگر باشند . واین هم  از مواهب ونعمتهای الهی است . تا هیچ کمبودى حتى از نظر فراق افراد مورد علاقه خود نداشته باشند.

 (جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونهَا وَ مَن صَلَحَ مِنْ ءَابَائهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتهِمْ  وَ الْمَلَئکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیهِم مِّن کلُ‌ِّ بَاب )

آنها وارد باغهاى جاویدان بهشتى مى‌ شوند ، و همچنین پدران و همسران و فرزندان صالح آنها و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى‌ گردند .(رعد-23)

هم چنین آیه 21سوره مبارکه طور هم اشاره به همین مطلب دارد .(الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ اتَّبَعَتهْمْ ذُرِّیَّتهُم بِإِیمَانٍ أَلحْقْنَا بهِمْ ذُرِّیَّتهَمْ )کسانى که ایمان آوردند و فرزندانشان به پیروى از آنان ایمان اختیار کردند، فرزندانشان را (در بهشت) به آنان ملحق مى‌ کنیم.

تبریک ولادت حضرت زینب (س) و روز پرستار

عمه ی سادات یا زینب…

آمدی و بیت وحی از مقدمت پر نور و زیباتر شده

پُر فضا بار ِ دگر از رشحه های سوره ی کوثر شده

شور و شادی کار پیغمبر شده

مرحبا،قنداقه ات چون مصحفی جلوه بر آغوش ِ خوش ِ مادر شده

ولادت حضرت زینب مبارک باد

امام صادق علیه السلام :…لَا غِنَى بِالزَّوْجَةِ فِیمَا بَیْنَهَا وَ بَیْنَ زَوْجِهَا الْمُوَافِقِ لَهَا عَنْ ثَلَاثِ‌ خِصَالٍ‌ وَ هُنَّ صِیَانَةُ نَفْسِهَا عَنْ کُلِّ دَنَسٍ حَتَّى یَطْمَئِنَّ قَلْبُهُ إِلَى الثِّقَةِ بِهَا فِی حَالِ الْمَحْبُوبِ وَ الْمَکْرُوهِ وَ حِیَاطَتُهُ‌ لِیَکُونَ ذَلِکَ عَاطِفاً عَلَیْهَا عِنْدَ زَلَّةٍ تَکُونُ مِنْهَا وَ إِظْهَارُ الْعِشْقِ لَهُ بِالْخِلَابَةِ وَ الْهَیْئَةِ الْحَسَنَةِ لَهَا فِی عَیْنِهِ 1‌

امام صادق علیه السلام فرمودند: زن نسبت به شوهر سازگار خود از سه چیز بی‌ ‌نیاز نیستکه عبارتند از:

برخی از بانوان برای مجالس بیرون از منزل و دعوتی ها خود را می آرایند ولی در درون منزل هماره در لباس آشپزی و غیر مرتب در رفت و شداند. این دسته از زنان غافل اند که آنان پیش از اینکه کلفت و خدمتگزار خانه باشند بانو و مونس و انیس مرداند و بایستی همه موجبات آرامش و شادمانی مرد از جمله، حسن هیأت و آراستگی را در خود فراهم سازند.

برای سازگاری زن و شوهر سه نکته مهم را باید زن رعایت کند:

1- صِیَانَةُ نَفْسِهَا عَنْ کُلِّ دَنَسٍ :

خود را از هر پلیدی حفظ کند ؛ یعنی عفت و پاکدامنی خود را در تمام مصادیقش رعایت کند.

در رابطه با موضوع عفت و پاکدامنی سخن بسیار است و مصادیق بسیار مختلفی دارد؛ از خودنمایی زن گرفته تا اجتناب از خلوت با جنس مخالف و حفظ حیا و کنترل نگاه و افکار.

در این صورت است که مرد اطمینان قلبی پیدا می‌کند و در هر شرایطی و در محیط کار و در فضای خارج خانه، آسودگی خاطر دارد و با آرامش خیال به وظایف اجتماعی و اقتصادی خود عمل می‌کند.

رعایت مصادیق پلیدی و حفظ عفت و پاکدامنی را از زبان آیات و روایات یادآور می شویم؛

خداوند متعال در قرآن کریم در رابطه با نهی از خودنمایی می‌فرماید: وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ ….. لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها  و زنان مؤمن را بگو ….. زینت و آرایش خود جز آنچه قهرا ظاهر مى ‌شود (بر بیگانه) آشکار نسازند. 2

و نیز پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله در رابطه با خلوت با جنس مخالف این گونه می فرمایند: پیامبر خدا می‌فرماید: ُ فَإِنَّ الرَّجُلَ وَ الْمَرْأَةَ إِذَا خُلِّیَا فِی بَیْتٍ کَانَ ثَالِثُهُمَا الشَّیْطَانَ. هرگاه مرد و زنی (نامحرم) در مکانی خلوت کنند سومین نفرشان شیطان است. 3

در رابطه با اهمیت موضوع حیا داریم که امام صادق (علیه السلام) می ‌فرمایند: لَا‌إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ.کسی که حیا ندارد ایمان ندارد. 4

2- وَ حِیَاطَتُهُ‌ لِیَکُونَ ذَلِکَ عَاطِفاً عَلَیْهَا عِنْدَ زَلَّةٍ :

و مواظبت زن بر امور خانه تا در وقت اشتباه زن، عطوفت مرد به او را پوشش دهد.

حیاطت از احاطه، نظارت و مواظبت معنی می دهد. و به قرینه قسیم بودن با جمله پیشین. بیانگر پیامی وسیع تر از عفاف و حریم شخصی است و چه بسا مقصود آن باشد: زن نقش وزیر را داشته باشد و بر همه امور خانه و دارایی و آبروی مرد نظارت کند و از به خطر افتادن آن مواظبت و حراست کند از ولخرجی و بی مبالاتی و اسراف در هزینه خانواده بپرهیزد و سعی و اهتمام خود را در ایجاد آرامش و رونق خانه، بکار گیرد دلسوزی زن نسبت به خانه و مرد، شوهر را نسبت به همسر، مهربان و عطوف و مطمئن می سازد و اگر هم مبادا در حوزه اختیارات او اشتباهی رخ دهد و خسارتی متوجه خانه گردد نه تنها مرد او را متهم نمی سازد که به جانبداری از او برمی خیزد و اشتباه او را می بخشد.

علی(علیه السلام) فشرده دست بودن زن را حسن و به سود مرد شمرده و فرموده است: «و اذا کانت بخیلة حفظت مالها و مال بعلها؛ و هر گاه بخیل باشد مال خود و شوهرش را حفظ می کند. 5

3- و إِظْهَارُ الْعِشْقِ لَهُ بِالْخِلَابَةِ وَ الْهَیْئَةِ الْحَسَنَةِ لَهَا فِی عَیْنِهِ:

زن به شوهرش اظهار علاقه و محبت کند و خود را در چشم شوهر زیبا نماید و با عشوه و دلربایی خود را به مردش عرضه کند.

خلابه، پیامی بیشتر از ابراز بدون تکلف و ریا دارد. و دلالت دارد، که ابراز محبت زن بایستی با دلدادگی و لطف و دل فریبی همراه باشد، تا دل همسرش را به چنگ آورد و قلب او را در تور عواطف و لطف و صفای خود پایبند سازد.

برخی از بانوان برای مجالس بیرون از منزل و دعوتی ها خود را می آرایند ولی در درون منزل هماره در لباس آشپزی و غیر مرتب در رفت و شداند. این دسته از زنان غافل اند که آنان پیش از اینکه کلفت و خدمتگزار خانه باشند بانو و مونس و انیس مرداند و بایستی همه موجبات آرامش و شادمانی مرد از جمله، حسن هیأت و آراستگی را در خود فراهم سازند.

پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله در رابطه با خلوت با جنس مخالف این گونه می فرمایند: پیامبر خدا می‌فرماید: ُ فَإِنَّ الرَّجُلَ وَ الْمَرْأَةَ إِذَا خُلِّیَا فِی بَیْتٍ کَانَ ثَالِثُهُمَا الشَّیْطَانَ. هرگاه مرد و زنی (نامحرم) در مکانی خلوت کنند سومین نفرشان شیطان است.

زینت و آراستگی لباس و چهره سبب می شود زیبایی طبیعی و جمال خدادادی بیشتر بدرخشد و زن را در دیده همسرش زیباتر جلوه دهد و کشش و علاقه مرد نسبت به خود را دو چندان سازد.

کلام آخر

اسلام مخالف زیبایی و جمال و خودآرایی نیست، آنچه باید مورد دقت و توجه قرار گیرد آن است که نهایت این جمال و زیبایی و فریفتگی را در مقابل چه کسی بروز دهد؛ در مقابل کسی که نقش همسری او را دارد.

منبع:

1- تحف العقول، النص، ص: ۳۲۳

2- نور ـ 31

3- محمد بن علی بن بابویه، من لا یحضره‌الفقیه، ج‌3، ص 252

4- الکافی، ج‌5، ص 30

5- نهج البلاغة، حکمت 234

نظارت دقيق امام زمان ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف ـ بر اعمال و عواقب بسيار بدِ گناهان اجتماعى

آيا نبايد توجّه داشته باشيم كه ما رييسى داريم كه بر احوال ما ناظر است؟! واى بر حال ما اگر در كارهايمان او را ناظر نبينيم، و يا او را در همه جا ناظر ندانيم! گناهان شخصى كه در خلوت انجام مى گيرد و ربطى به امور اجتماعى ندارد، استحقاق جهنّم را دارد« إِلّا بِتَوبَةٍ مُناسِبَةٍ لِلْحالِ »؛ (مگر اين كه بعد از آن توبه اى مناسب حال، انجام گيرد.) عواقب گناهان اجتماعى كه موجب تغييرات در جامعه و اختلال نظام و انحلال آن، و يا تحريم حلال و ترك واجب و يا مصادره ى اموال، هتك حرمت و قتل نفوس زكيّه و ريختن خون مسلمانان و حكم به ناحقّ و…مى شود، چگونه خواهد بود؟

با وجود اعتقاد به داشتن رييسى ـ كه « عَيْنُ اللّه النّاظِرَة » است ـ آيا مى توانيم از نظر الهى فرار كنيم و يا خود را پنهان كنيم؟! و هر كارى را كه خواستيم انجام دهيم؟! چه پاسخى خواهيم داد؟ همه ادوات و ابزار را از خود او مى گيريم و به نفع دشمن به كار مى گيريم، و آلت دست كفّار و اجانب مى شويم و به آنها كمك مى كنيم! چه قدر سخت است اگر براى ما اين امر ملكه نشود كه در هر كارى كه مى خواهيم اقدام كنيم و انجام دهيم، ابتدا رضايت و عدم رضايت او را در نظر نگيريم و رضايت و خوشنودى او را جلب ننماييم! البته رضايت و سخط او در هر امرى معلوم است، و ظاهرا منتهى به واضحات مى شود، و در غير واضحات و موارد مشكوك بايد احتياط كنيم.

در همين اواخر اتّفاق افتاده كه شخصى در تقليد و تعيين مرجع شايسته شكّ و ترديد داشت، در خواب چهره ى شخص مورد نظر را به او معرفى كردند. به نجف رفت و پس از مدّتى جست و جو او را پيدا كرد.

هم چنين براى بعضى اتّفاق افتاده كه در بقا بر تقليد يا عدول به حىّ ترديد داشته اند، از قبر معصوم شنيده است كه « باقى باش! »البتّه هر كدام از اين نقل ها قابل تكذيب است، ولى از مجموع اين قضايا معلوم مى شود كه امام زمان ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف ـ متوجّه و مراقب ما است، و نمى توان گفت از احوال ما مطّلع نيست و ما هر كار و يا هر چه را خواستيم، مى توانيم آزادانه انجام دهيم.

 منبع:

1. بحار الانوار، ج 26، ص 240؛ توحيد صدوق ـ رحمه اللّه ـ ص 167؛ معانى الاخبار، ص 16.